22 september
On Vegetarianism
Gisteren raakte ik ineens verzeild in het werk van Elisée Reclus, die je misschien kent als anarchist of van de Commune van Parijs, en die over dieren schreef als belangrijke individuen, zoals in zijn pleidooi voor vegetarisme uit 1901: 'The horse and the cow, the rabbit and the cat, the deer and the hare, the pheasant and the lark, please us better as friends than as meat. We wish to preserve them either as respected fellow-workers, or simply as companions in the joy of life and friendship.' Lees het hele stuk hier.
21 september
Vereniging tot Behoud van de Sneeuw
Ik ben begonnen met een nieuw langlopend kunstproject, Vereniging tot Behoud van de Sneeuw. Over niet al te lange tijd zal het nooit meer sneeuwen in Nederland en dat vind ik erg want ik houd van de sneeuw, en ik vind het ook erg dat de winter van vorm zal veranderen. Ik zal de kou missen en het verlies ervan verandert hoe we thuis zijn in het leven. We wonen niet alleen op een plaats maar ook in de tijd, we oriënteren ons mede op de seizoenen.
Daarom is er dit project, waarin ik herinneringen verzamel aan de sneeuw, met mensen over het verlies van sneeuw zal praten en we door middel van acties aan anderen duidelijk maken dat we de sneeuw kwijtraken en dat dat erg is. Wanneer de eerste acties zullen beginnen weet ik nog niet maar er is al wel een mailadres waar je naartoe kunt schrijven om je aan te melden voor de nieuwsbrief. Ook kun je je herinneringen aan of verbeeldingen van de sneeuw sturen, tips geven over boeken over de sneeuw, of belangrijke informatie delen: verenigingtotbehoudvandesneeuw apenstaartje gmail punt com. Zet erbij of je bericht mee mag in de nieuwsbrief. Verwacht voorlopig geen antwoord (maar misschien wel een nieuwsbrief, over een tijdje).
20 september
Zaterdagavond
Soms denk ik aan liedjes die ik lang geleden vaak zong. Ik ben blij dat ik zoveel heb opgetreden, het was nodig voor mij maar ook heel fijn om te doen, en in de toekomst zie ik het niet meer gebeuren, misschien als ik ooit beter word. In elk geval dacht ik vandaag aan dit liedje uit 2007, het is een van mijn lievelingsopnames van mezelf omdat het goed werkt met die verschillende stemmen en goed gezongen is, een gek hangend meeleunend tempo heeft, en ik vind het ook grappig. Ik weet nog waar ik het schreef (ongetwijfeld op een zaterdagavond), in mijn flat in de Fluitenbergstraat, een treurig stukje Den Haag, maar met uitzicht op een boom waar graag duiven in zaten, een bus naar het strand in de buurt, en met hond Pika en kat Putih aan mijn zijde.
19 september
Duifje
18 september
Vandaag
17 september
Over de plataan
16 september
festivalfilosofia
Ik was Modena om op het festivalfilosofia een lezing te geven over dieren en politiek. Vanwege de long covid geef ik weinig lezingen, dus ik mailde toen ik de uitnodiging kreeg eerst mijn Italiaanse uitgever om te vragen of het de moeite zou zijn. Het is het grootste filosofiefestival in Italië, zei Rossella, met wie ik vorig jaar op pad was, en ze zei erbij dat ze erg blij zouden zijn als ik het zou doen. Dus ik besloot toe te zeggen. En ik ben blij dat ik dat deed, want het was echt een groot festival, met ’s ochtends een persconferentie in een zaaltje vol met journalisten, interviews voor radio en televisie, een groot stuk van mijn lezing in vertaling in de krant en ’s avonds een optreden op het dorpsplein dat vol stond met stoelen. Ik sprak in het Engels en de stem van de Italiaanse tolk (ik had twee heel goede tolken) was live te horen uit grote speakers. Het festival doet in drie dagen drie steden aan, maar is het grootste in Modena, waar het ingebed is in het leven van het stadje. Iedereen gaat erheen. Mensen hangen ook rond op het plein buiten het afgebakende deel met de stoelen om te luisteren. Het had de sfeer van een muziekfestival maar dan met filosofie, en vooral academische filosofen. Zoiets bestaat hier niet – filosofiefestivals vinden plaats in schouwburgen en popzalen, er is geen openbare discussie over filosofische vragen. De Italianen zijn sowieso dankbaar publiek omdat ze houden van discussiëren en niet bang zijn voor abstractie en ideeën (in plaats van alleen de toepassing daarvan). Er waren ook veel honden bij de lezing, en er landden steeds vliegjes op mijn papieren die niet weg wilden, dus ik moest ze voorzichtig omslaan. Na afloop liep ik door de donkere levendige stad naar het hotel, het was nog warm, en net herfst.
15 september
Modena
12 september
Klimaatrechtvaardigheid moet meersoortig zijn
Vandaag in de krant, hier online. Het gaat dus niet alleen om mens en dier, dat maakt de koppenmaker ervan, ook om planten, ecosystemen, etc.
11 september
Doris is moeilijk om te tekenen
10 september
Na de bomen
Vanwege de long covid is mijn actieradius nog beperkt, maar ik wandel elke dag met Doris. We gaan met deze warmte vroeg, gisteren was het bijzonder sprookjesachtig.
Vanochtend zag ik in het vergelen van de bladeren in combinatie met de hitte ineens de verre toekomst, een toekomst waarin de bomen het niet langer volhouden - ik denk niet dat mensen echt zullen veranderen, niet snel genoeg, daarvoor zijn ze te zeer gericht op de korte termijn.
Dus over een tijd, decennia, misschien een eeuw, is hier alleen nog woestijn (of water).
En misschien niet, misschien zullen mensen het tij weten te keren. Hoe dan ook moeten we zo goed mogelijk zorgen voor de werelden binnen deze wereld. Meer is er niet.
9 september
De zaak Esther Ouwehand
Het zal u niet ontgaan zijn dat het bestuur van de Partij voor de Dieren Esther Ouwehand niet wil voordragen als lijsttrekker voor de komende Tweede Kamerverkiezingen vanwege 'signalen en informatie ontvangen die wijzen op schendingen van integriteit door Esther' nadat zij een kritische brief schreef over het functioneren van het bestuur. Esther Ouwehand is degene die op dit moment de partij het beste kan leiden met de verkiezingen in zicht en een van de meest integere Nederlandse politici. Bovendien is het ondemocratisch en ook gewoon raar om de leden dit via een vaag geformuleerd mailtje met een foto van een hert erbij op zaterdagmiddag plompverloren mede te delen. Dit is slecht voor de partij en dus voor de toekomst van Nederland. Op het congres van 24 september kunnen de leden stemmen over de lijst, dus dan zal het worden rechtgezet, als het bestuur voor die tijd tenminste niet opstapt.
7 september
Bes worden
6 september
De egel
Vanochtend is de snelweg luid. Het is de ring, die overdag waarschijnlijk nog luider is maar dan valt het geluid weg tussen andere geluiden. Soms, als de wind de andere kant op staat, is het stiller. Er zijn veel sterren te zien en de maan is precies doormidden, een felle halve cirkel. Ik ben vroeger dan de egel. Eerder dit jaar maakte ik een takkenhoop in het bosje aan de rechterkant van de tuin en de boodschap is overgekomen, er verblijft nu iemand. Dat betekent wel dat ik nooit in de winter zal kunnen verhuizen. Maar nu is het nog geen winter en ik ga ook niet verhuizen, ik kijk naar de sterren en luister naar de snelweg. Het ruikt goed, naar gras en bomen en vaag naar bloemen die ik niet kan zien.
5 september
Doris en haar schaduw
5 september
Leeslijstje meersoortige rechtvaardigheid
Voor een artikel en mijn column van volgende week verdiep ik me in meersoortige rechtvaardigheid. Veel van de artikelen over dat onderwerp zijn open access, dat betekent dat iedereen ze kan lezen. Voor wie het interesseert deel ik er hier een paar. Ineens wordt er vaart mee gemaakt, dat is fijn.
Multispecies justice: theories, challenges, and a research agenda for environmental politics (2021) van Danielle Celermajer, David Schlosberg, Lauren Rickards, Makere Stewart Harawira, Mathias Thaler, Petra Tschakert, Blanche Verlie & Christine Winter. Hier.
Introduction: What’s the value of multispecies justice? (2022) van Christine Winter. Hier.
A Political Theory for a Multispecies, Climate-Challenged World: 2050 (2023) van Danielle Celermajer, David Schlosberg, Dinesh Wadiwel, & Christine Winter. Hier.
What matter matters as a matter of justice? (2023) van Winter en Schlosberg. Hier.
4 september
Melancholisch licht vandaag
2 september
Nieuwe namen
Voor de NRC van vandaag schreef ik een stuk over gender, definiëren en categoriseren (met een foto erbij waar ik zelf niet voor zou kiezen). Hier.
1 september
De stekjes van de siernetel en de Filosofische Onderzoekingen
31 augustus
De honden moeten worden beschermd tegen de mensen
Ik las een vervelend en stigmatiserend bericht over bijtincidenten met pitbullachtigen en andere grote honden met brede kaken op de website van de NOS, waarin wordt gepleit voor strengere regels tav die honden (ik kan me ook niet voorstellen dat de mens van de honden op de foto erbij toestemming heeft gegeven). Maar dat is de omgekeerde wereld. Alle dieren in Nederland en zeker ook de honden (vanwege hun aardigheid) zijn overgeleverd aan de grillen van mensen. Doorfokken, fokken überhaupt (hoe kan het dat feministen voor rashonden kiezen?), verveling, aan de riem trekken, schreeuwen en domineren, enz. enz. zijn kwesties waar velen van hen mee te maken krijgen, soms zelfs op dagelijkse basis. Elke dag breekt mijn hart wel een keer, of het nou is om de kleine man van verderop die tegen zijn Duitse herder schreeuwt en de heupen van die hond, of de grijze pitbull van de buren hierachter die afgeschreeuwd wordt en nooit uitgelaten, of de kleine boxerpup van verderop waar een man steeds harder 'zit' tegen schreeuwt bij het stoplicht terwijl de hond daar nog veel te jong voor is (en boxers worden maar acht door al het fokken), enz enz. De eenzaamheid van honden die de hele dag thuis zijn terwijl hun mens werkt. Honden die van hun vrienden worden gescheiden als mensen ze wegdoen. De vriendelijke buurman die zijn bange oude hondje alleen achterliet bij de dierenarts toen ze moest worden ingeslapen omdat hij het niet aankon. Er moet als eerste een brevet komen voor wie wil samenleven met een tam dier, en een verklaring van goed gedrag en een psychologisch onderzoek (ik denk dat alleen veganisten in aanmerking komen, want de rest van de bevolking laat zien dat ze dierlijke subjectiviteit niet erg hoog heeft zitten), vervolgens moeten de wetten veranderen. Dieren zouden niet te koop moeten zijn want het zijn levende wezens met gevoel en geen handelswaar, en we moeten de publieke ruimte herinrichten zodat de andere dieren in vrijheid kunnen gaan leven. Alle jonge wezens moeten leren over meersoortig samenleven, en we moeten de dieren vragen of zij bij ons willen wonen en niet zomaar voor ze beslissen. Dan pas zal er sprake zijn van verbetering. En niet met het verbieden van dit of dat ras of wetgeving die honden verder benadeelt.
30 augustus
Een vroege ochtend
29 augustus
De toekomende tijd
Op Mubi zag ik de film The Future Tense van Christine Molloy en Joe Lawlor, een filmessay over de verhouding tussen Engeland en Ierland, hun eigen geschiedenis (vooral die van Lawlors familie), de zoektocht naar een betere plek om te wonen en misschien ook zoiets als rechtvaardigheid. Los van dat het een aanrader is hebben Molloy en Lawlor net als ik in Dartington gestudeerd aan het Dartington College of Arts, zij wel een jaar of vijftien eerder. De school bestaat niet meer op die plek (een landgoed uit de middeleeuwen, met Engelse tuinen, een gebouw uit 1400 waar filmvoorstellingen waren, en een begraafplaats, ver weg van de bewoonde wereld) wegens bezuinigingen maar ze waren erheen gegaan om te filmen, waardoor het verhaal ineens ook met mijn geschiedenis in gesprek ging. Toevallig waren er twee mannen aan het repeteren voor een voorstelling, er is namelijk nog wel een cultureel centrum, waardoor ik ook weer zag hoe het binnen in de repetitielokalen was. De muziekafdeling zat in een van de grote gebouwen (halls), maar ik ben wel in die lokalen geweest voor voorstellingen van anderen. Het was allemaal heel experimenteel en vrij, een vrijheid die je zelden op kunstacademies vindt (in Den Haag was het heel anders, veel beperkter want meer bewust van de 'kunstwereld'). Uiteindelijk blijkt de tijd natuurlijk altijd weer in cirkels te bewegen. Ik zou er weer eens heen moeten. En de film is dus ook bijzonder, er staat er nog eentje van ze op Mubi, Further Beyond, die ga ik morgen kijken.
28 augustus
Route
27 augustus
Animal Politics: Peace, Conflict and Violence
Over twee weken is het weer tijd voor Mancept, de politieke theorieconferentie in Manchester waar ik jaarlijks met Angie Pepper en Josh Milburn een panel over dieren organiseer. Dit jaar gaat ons panel over vrede, conflict en geweld. Je kunt het programma hier bekijken, volgens mij wordt het een mooie workshop dit jaar. Ik neem zelf deel via internet in verband met de long covid en presenteer ook niks, maar het is ook fijn om dat niet te hoeven, dat er genoeg anderen zijn die het in stand houden.
25 augustus
Droom maar over de wolken
23 augustus
Vooraankondiging
Ik was in Hoorn om met mijn moeder foto's uit te zoeken voor een overzichtstentoonstelling van mijn vaders werk in de Boterhal. Die opent op 8 oktober, het is een duotentoonstelling met Peter de Rijcke, ook overleden. Als voorproefje kun je op instagram zijn foto's bekijken.
22 augustus
Beroemde muizen
Voor het Australische wetenschapstijdschrift Cosmos werd ik geïnterviewd over het leven met ex-labmuizen. Er staan foto's van Bram en Wezel en Spokie bij het artikel en het ontroert me dat ze op deze manier geëerd worden. Je kunt het artikel hier lezen.
21 augustus
Het geheel
Kamagurka zei bij Zomergasten goede dingen over werken (als kunstenaar of schrijver, of wat je dan ook maakt) - dat je dagelijks moet werken, het controlerende ego opzij moet zetten terwijl je bezig bent (dat komt later van pas, bij het beoordelen), dat de betekenis pas na of tijdens het werken zichtbaar wordt en dat het niet gaat over de losse tekening (bij hem) maar over het geheel. Je moet altijd luisteren naar hetgene wat je maakt, het je aandacht geven en eraan gehoorzamen want het gaat niet om jou, zelf ben je bijzaak. En dat het eigenlijk het leukste is wat er is, ook al vraagt het het beste van je.
20 augustus
En vandaag
19 augustus
Waarnemingen
Ik lees Uit Berlijn, een gesigneerde pocket van Armando uit de dozen met pockets van mijn vader (op alfabetische volgorde – Achterberg, Alberts, Arends, Beckett, Camus, die kant). In Uit Berlijn loopt de schrijver door Berlijn (en gaat naar het theater, het circus) en praat met mensen. Waar waren ze in de oorlog, welke keuzes maakten ze, wat bewoog ze. Er was weinig keuze, laat hij zien, en tegelijk toch heel veel – kleine weigeringen, kleine gestes die tegen de stroom ingingen, of juist details die laten zien hoe fanatiek mensen waren. Soms gaat het niet over de oorlog, maar er is die onderstroom. En zoals altijd leeft het lege veld, het park met oude bomen, het landschap (‘Het landschap wil trouwens ook niet meer stil liggen, er is nauwelijks een horizon te bedenken.’ schrijft hij aan het eind van een treinreis.) Veel schrijvers gaan boven de tekst staan, of boven de wereld (die twee zaken hangen samen) maar Armando dompelt zich onder, alles parlando en niet barok (barok schrijven is in het Nederlands bijna altijd onoprecht), alleen in het uitsnijden van de scènes en het aanwijzen van het absurde neemt hij een standpunt in. Het zijn geen memoires of columns of verhalen, het zijn onderzoekjes naar de werkelijkheid, gestructureerder dan de stijl doet voorkomen (‘waarnemingen’ staat op het omslag). Woorden vinden voor een tijd betekent dat je die tijd moet volgen (evenveel bewegen als bewogen worden), jezelf moet voegen naar de taal. In hoe je schrijft (met oog voor het absurde, of wat ze het kleine noemen maar wat vaak het grote is, of wat ze kwetsbaarheid noemen en wat ook schoonheid is) stel je je ook teweer tegen de vernietiging. Het is mysterieus dat dat kan.
18 augustus
De steentjes op Spokies graf
17 augustus
Pleidooi voor een nieuwe publieksfilosofie
Morgen staat er een stuk in de NRC over waar het volgens mij heen moet met het denken. Het staat nu al online en wel hier. Helaas is de kritische noot over Sartre en de verering van mannelijke genieën geschrapt tijdens het inkorten, ook omdat er een foto van zijn begrafenis bijstaat. Maar laat u daar niet door misleiden, het gaat om de tekst.
16 augustus
Het pad van vandaag
15 augustus
Belonging
14 augustus
Terugkijktip
Gisteren was Bibi Dumon Tak te gast bij Zomergasten. Het was een mooi, ontroerend en belangrijk gesprek, met Theo Maassen, over kwetsbaarheid en veerkracht, taal en dieren, onrecht en wat we daar tegenover kunnen zetten, en uiteindelijk het leven zelf. Je kunt het nog drie weken lang hier terugkijken. We kunnen anders leven.
12 augustus
Nog een kunstliefhebber
Duiven en meeuwen zijn natuurlijk niet de enige kunstliefhebbers. Deze reiger zit op een beeld van Jan Goossen bij metrostation Gaasperplas.
11 augustus
Kunstliefhebbers
Duiven houden van kunst in de openbare ruimte. Laatst zag ik op een warme dag dat de duiven gebruik maakten van het beeld van Mark Manders (met water) op het Rokin. Op dit beeld in Amsterdam Noord, het Spanje Monument van Eddy Roos, zitten ze ook altijd graag (hier samen met een kokmeeuw).
10 augustus
Het witste woord op weg
Ondertussen was ik nog te gast bij Teddy Tops in Een uur cultuur op Radio 1 om over de bundel te praten, dat kun je hier terugluisteren. De bundel is ook al toe aan een tweede druk.
9 augustus
Vandaag is het je taak om de wolken te vangen
8 augustus
Global injustice and animals
Mijn artikel 'Global injustice and animals: towards a multispecies social connection model' is vandaag gepubliceerd in het tijdschrift International Relations. Het is open access dus iedereen kan het lezen en wel hier.
Abstract: In this article I argue for and sketch the outlines of a multispecies social connection model, based on the work of Iris Marion Young. This multispecies social connection model responds to shortcomings in existing approaches to multispecies global justice in animal philosophy and IR. Because the model focuses on concrete structures of injustice, it allows for taking into account relations without categorizing other animals beforehand and for being attentive to nonhuman animal agency, and it recognizes the entanglement of political and economic forces in perpetuating injustice towards animals. The multispecies model also brings to light problems with anthropocentrism in theorizing structural injustice and responsibility. Analyzing multispecies structures of injustice shows how different forms of oppression are connected globally, which offers a better view of animal and human oppression than anthropocentric theorizing. This is important for determining the responsibilities of different kinds of social, political, and economic actors in working toward social change, and for knowing what to work toward. This model can either complement existing political models, or function as the starting point for new multispecies politics.
6 augustus
Onderling
Miek Zwamborn stuurde me een exemplaar van haar boek Onderling toe. In dat boek beschrijft ze in gedichten, brieven en verslagen hoe ze het landschap en de niet-menselijke en menselijke bewoners van het eiland Mull leert kennen, waar ze woont. Ook foto's en tekeningen maken deel uit van het onderzoek. Door het boek leer je de plek een beetje kennen, en Zwamborn zelf trouwens ook, maar daarnaast is het een soort gids voor wie beter wil leren kijken naar wat haar/hem/hen omringt, en beter op wil leren gaan in de omgeving. En het is ook gewoon mooi. Te koop in de boekhandel.
5 augustus
De geschiedenis van de sneeuw
Op zoek naar informatie over de geschiedenis van de sneeuw in Nederland kwam ik bij de website Franks Weer, waar een mooi overzicht van de laatste eeuw te vinden is. Hier.
4 augustus
Dag Spokie
TOT AAN DE MAAN
voor Spokie
Elke stap is ook een afdruk. De tijd onthoudt wat wij vergeten.
De maan hing al in je vacht. En scheen op je gedachten.
Hoeveel leven past in een leven? Een korrel rijst en een papiertje, een rozijn.
Er is de troost van de herhaling en van degenen net als jij.
Hoeveel tijd past in de tijd? Je had je hartslag.
Elke hartslag is ook een afdruk. En blijft bewaard.
Er is een trap die verder gaat, tot aan de maan.
Waar je aankomt wacht geen dag of alle dagen.
3 augustus
Het onderhouden van het leven
Op zoek naar iets anders kwam ik Mierle Laderman Ukeles' Manifesto for Maintenance Art tegen. Hier. En op de website van de Witte Raaf kun je een stuk van Moosje Goossen lezen dat uitlegt waar het over gaat en dat ook ingaat op het Handshake Ritual, waarin ze alle schoonmakers van New York de hand schudt en bedankt. Hier.
1 augustus
Mijn maatje Spokie
Ze is al twee jaar en vijf maanden oud.
29 juli
In gesprek met de doden
Voor de NRC schreef ik een stuk over de long covid. Hier (met een mooie tekening).
