16 maart
Brussel
16 maart
Kunst van vogels en mensen
Ik zag in Brussel veel kunst, waaronder een aan te raden tentoonstelling van Paulo Nazareth in Wiels en veel goed werk van vogels. Van de vogelkunst heb ik een aantal foto's gemaakt voor het meersoortige blog. Hier.
15 maart
Mijn moeder
14 maart
Het geheim van de klank
Gisteren overleed de Russische componist Sofia Goebaidoelina, die in Duitsland woonde. Ik heb eigenlijk al jaren niet meer naar haar werk geluisterd, hoewel ik soms aan haar dacht. Toen ik net begon met muziek maakte het fragment met de stenen (vanaf 3.43) uit De Toonmeesters, en eigenlijk die hele docu, veel indruk. Vanochtend luisterde ik naar deze tien cellopreludes, dat zijn eigenlijk net tien korte verhalen, of tien beginnetjes van hetzelfde verhaal, of tien keer hoe je gedachten kunnen klinken als je in verschillende stemmingen bent.
13 maart
Meer-dan-menselijk ontwerp
Twee jaar geleden schreef ik een tekst over dat mensen van vogels kunnen leren hoe lichter te leven. Want we laten veel te veel troep achter. In plaats van stenen huizen kunnen we beter nesten bouwen. Die tekst is nu verschenen in Decentering Design : Practice in a More-than- human World. Ik heb nog geen exemplaar ontvangen, maar het ziet er online in elk geval mooi uit.
13 maart
Een antwoord
Iemand bracht een antwoord mee. We pakten het samen uit. Was dit het nu? We zaten in een kring, hielden de woorden nog even bij ons. Het was een goed antwoord, solide, tenminste voor zover we konden beoordelen. Maar het was niet waar we op hoopten, misschien verklaarde dat ons ongemak, onze aarzeling. Het is niet waar we op hoopten, zei eens van ons en de rest knikte. Het deed niet af aan onze eerbied, ook niet aan onze plicht. Nu was dit het antwoord, nu moesten we dit volgen. Buiten renden de hazen, zij wisten hier niet van, zouden er ook nooit van weten.
12 maart
Hier
Ik geef je iets van woorden. Ik probeer het simpel te houden. Jij houdt van simpele woorden. Ik geef je het woord hier. Hier ben ik. Hier, dit is alles. Hier, kijk nou. Er is iets aanwezig dat eerder niet bestond en dat is hier, bij ons, het huist in het tussen-ons en het tussen-ons is veilig, warm, bekleed met mos. Mos is ook een simpel woord en simpel aan te raken, net als vacht. Je vacht op aanraakafstand, bijna hier. Een lokwoord. Hier. Je naam.
11 maart
Vlinder
De paddentrek is later dan vorig jaar. We hebben al wel 737 dieren overgezet, maar dat is omdat ik veel vrijwilligers heb dit jaar. Vorig jaar was er in februari al een piek, nu hebben we nog geen echt drukke dagen gehad. Gisteren had ik een hoop padden in een straat, het leek wel alsof ze allemaal op een rij zaten, klaar om naar de sloot gebracht te worden. Ik assisteerde ook een tandem kikkers en een vlinder (een dagpauwoog), die stil op de straat zat met haar vleugels tegen elkaar. Ik heb haar op een struik gezet met bloemen. Vanavond waren er maar twee padden onderweg, ik was wel blij dat ik toch een rondje liep omdat ze allebei midden op de straat zaten.
10 maart
The Politics of not Eating Animals Slotconferentie
Ondertussen staat het programma voor de conferentie in mei online en wel hier. Het is niet mogelijk om er de 22e en 23e bij te zijn, maar bij de online opening is iedereen welkom.
9 maart
Het Twiske rond 7 uur vanochtend
Mensen zeggen vaak dat het stil is in de natuur maar dat valt best tegen. Vanochtend waren de vogels in elk geval oorverdovend in gesprek. Luister maar (zangvogels op de voorgrond, watervogels waaronder verschillende ganzensoorten, eenden en smienten op de achtergrond).
9 maart
Verkeersslachtoffer
8 maart
Tentoonstellingstekst Nourishing without trying to van Het Meersoortig Collectief
Nourishing without trying to is een fontein en een serie gesprekken bij kunstcentrum Radius. Mensen gaan er vaak vanuit dat het water van hen is, maar water behoort aan zichzelf toe, en alle aardbewoners zouden er in gelijke mate gebruik van moeten kunnen maken. In dit project onderzoekt het Meersoortig Collectief wat waterrechtvaardigheid inhoudt, samen met andere dieren.
Radius is gevestigd in een oude watertoren en pompgemaal. Van oudsher is drinkwater bestemd voor mensen. Mensen onttrekken het aan de aarde, met consequenties voor niet-mensen. Dat ging lang goed, maar water wordt momenteel in heel Nederland steeds schaarser door de opwarming van de aarde en andere problemen die samenhangen met de klimaatcrisis. Dit is veroorzaakt door menselijk handelen. Ook is het water in Nederland ernstig vervuild, wat bijvoorbeeld in natuurgebieden tot grote problemen leidt voor niet-menselijke bewoners. Volgens Natuurmonumenten komt dit onder andere door het gebruik van bestrijdingsmiddelen, meststoffen in het water, overmatige waterafvoer, grondwateronttrekkingen en de al genoemde klimaatcrisis. De schade dreigt onomkeerbaar te worden. We moeten dus een ander beeld over het recht op water ontwikkelen. Hiervoor moeten we luisteren naar de zachte stemmen, die van degenen die nu geen recht van spreken hebben.
Wij luisteren in dit project vooral naar de insecten, vogels en planten die in de tuin van Radius leven of er op bezoek komen. We nodigen hen uit met ons in gesprek te gaan, over hoe de fontein eruit moet zien. De fontein bestaat uit losse elementen, die we zullen gebruiken om aan insecten en vogels te vragen hoe zij willen dat de publieke ruimte wordt ingericht. Als bewoners en wezens die afhankelijk zijn van deze plek hebben ze het sterkste recht op de ruimte en dus het meeste recht van spreken. Uiteindelijk is het de bedoeling dat de fontein ze een veilige plek biedt om te drinken of zich te wassen, en in de zomer schaduw en verkoeling. Behalve met de bewoners van de tuin van Radius gaan we ook met mensen in gesprek. We spreken met menselijke experts (zoals politici en ecologen), buurtbewoners en kinderen over meersoortige waterrechtvaardigheid.
In dit project nemen we ook het water zelf serieus, als entiteit die we respecteren. Volgens de tao lijkt water zwak, maar is het uiteindelijk sterker dan wat dan ook in de wereld. Water voedt alles moeiteloos. Van het water kunnen we leren hoe we anders kunnen leven.
Bijeenkomsten
1. Meersoortige inventarisatie 23 maart
Tijdens deze bijeenkomst gaat het collectief met menselijke experts in gesprek over wie er in de buurt van de fontein leeft en recht heeft op water. Met experts bedoelen we politici en ecologen, maar ook kunstenaars, vogelaars, knutselaars, daklozen en anderen die vanuit hun expertise kunnen meedenken over rechtvaardig de ruimte en het water delen. We beginnen met een luisteroefening. Tijdens de bijeenkomst zoeken we mooie takken, stenen en bladeren om toe te voegen aan de fontein, en denken we na over hoe we beter met andere dieren kunnen spreken. Op een groot vel papier tekenen we over wie en wat we het hebben.
2. Samenleven met menselijke en niet-menselijke buren 4 mei
Tijdens deze bijeenkomst gaat het collectief met buurtbewoners over hoe we rechtvaardig de ruimte kunnen delen met niet-mensen. We bespreken de geschiedenis van Radius en het recht op water in tijden van klimaatcrisis. De menselijke verantwoordelijkheid in het groot en klein staat centraal, en het zoeken naar manieren om beter naar elkaar (naar mensen en niet-mensen) te luisteren in tijden van polarisatie. We beginnen met een luisteroefening. Tijdens de bijeenkomst zoeken we mooie takken, stenen en bladeren om toe te voegen aan de fontein, en denken we na over hoe we beter met andere dieren kunnen spreken.
3. Water voor de toekomst 18 mei
Tijdens deze bijeenkomst gaat het collectief met kinderen in gesprek over wie er nu en later recht heeft op water. Is drinkwater vooral voor mensen of ook voor honden en vogels? Moet je elke dag douchen? Moeten mensen zorgen dat andere dieren water hebben? Welke dieren leven er eigenlijk in het water? Wat is water eigenlijk voor iets? Hoe zou het zijn als je net als water van vorm kunt veranderen? Tijdens de bijeenkomst zoeken we mooie takken, stenen en bladeren om toe te voegen aan de fontein, en denken we na over hoe we beter met andere dieren over dit soort vragen kunnen praten. Deze activiteit is geschikt voor kinderen van 5-10 jaar.
7 maart
Performance tijdens boekenclub
Woensdagavond was ik te gast bij een Turkse boekenclub. De katten besloten tijdens het gesprek een performance uit te voeren. Ze sprongen op de deur (vanaf de grond, iets wat ze nooit eerder hebben gedaan) en van daar op de boekenkast om boeken naar beneden te gooien. Miez was de eerste, zoals je ziet op dit screenshot (ik was niet aan het rappen), en Zmeu volgde een kwartier later. Ik deed alsof er niets aan de hand was, maar het bleek goed te zien te zijn geweest voor de deelnemers.
7 maart
Winactie
Gisteren was ik te gast bij Tijd voor Max om over Muizenleven te vertellen. Ze hebben nu een winactie georganiseerd omtrent het boek. Wil je daaraan meedoen, bezoek dan hun site.
6 maart
De vereniging ter bevordering van de troost heeft een website
De titel van dit bericht zegt het al. De troosttekeningen zijn van G.C. Heemskerk, dat moet nog worden toegevoegd door de webmaster, maar de rest klopt. Op de site vind je een troostlijst, een podcast, een enquête, oefeningen en nog veel meer. Enjoy lieve mensen en deel de site met iedereen die wel wat troost kan gebruiken. Hier.
6 maart
De fontein voor insecten en vogels werkt
Vanaf zaterdag is de fontein te zien bij Radius in Delft. We gebruiken de verschillende elementen om te delibereren met menselijke en niet-menselijke buurtbewoners. Het werk zal pas aan het eind van de tentoonstelling zijn permanente vorm hebben.
5 maart
Muizen bij nooit meer slapen
Vannacht was ik te gast bij Nooit Meer Slapen om te vertellen over Muizenleven (dat morgen verschijnt) en Variaties. Je kunt het gesprek hier terugluisteren.
4 maart
Mireille Berman
Via de grapevine hoor ik dat Mireille Berman is overleden. Ze werkte bij het Letterenfonds en ook een tijdje bij Cossee, zo leerde ik haar kennen. Ze heeft veel gedaan voor mijn werk in het buitenland en voor de Nederlandse literatuur in het algemeen. Bovendien was ze slim, aardig en betrokken, voor mij een van de mensen die de goede dingen zeiden tijdens de long covid. Ik wist niet dat ze ziek was, zoveel contact hadden we niet, maar ik vind het heel erg dat ze dood is. Ze was een van die onzichtbare mensen aan wie de literatuur veel te danken heeft en een bijzonder iemand. Op de site van het Letterenfonds staat een in memoriam.
4 maart
Bomen en anderen
3 maart
Bericht van de duif
Bij de tentoonstelling van vorig jaar hebben G.C. Heemskerk en Shani Leseman samen met Norbert Storm en natuurlijk de duiven uit Den Haag en Rotterdam een film gemaakt. Die kun je hier bekijken en ik zou dat zeker doen want hij is erg mooi geworden.
2 maart
Verdubbelingen
1 maart
Drie pijlen
1 maart
Blad bewerkt door de tijd
(gevonden en ingescand)
1 maart
Omslag
Dit is het omslag van Multispecies Assemblies. Ik denk dat het snel uitkomt maar weet de precieze datum niet. De afbeelding op de voorkant is van Tom Seidmann-Freud, inderdaad, familie van Sigmund, die veel hazenverhalen en -sprookjes illustreerde. Hier vind je meer tekeningen en een verhaal over de levensloop van deze vrouw.
28 februari
De omhelzing
27 februari
Het longcovidjubileum
Er verschijnen deze week her en der overzichtsstukken over corona omdat het vijf jaar geleden is dat de pandemie begon. Het is ontzettend vervreemdend om die te lezen omdat de meeste long covid helemaal niet noemen (de NOS gelukkig wel). Het gaat allemaal over corona in de verleden tijd, terwijl naar schatting 100.000 mensen in Nederland ernstig en permanent gehandicapt zijn door lc, en in totaal een half miljoen last heeft van beperkingen. Sommige mensen werden in het begin direct ziek en kregen daarna lc, dus zij hebben ook een jubileum. Ook ontstaat er (volgens het RIVM) nog steeds long covid: 3% van de volwassenen en 5% van de jongeren houdt klachten na een coronabesmetting. Ook in artikelen die het risico op nieuwe virussen benoemen wordt het bijkomende risico op postvirale klachten niet beschreven. Dit is feitelijk kortzichtig, maar ook een opgestoken middelvinger naar de mensen die aan huis of bed gekluisterd zijn en afhankelijk van anderen voor adequate zorg en bekommernis. Dit is natuurlijk niet nieuw: mensen met postvirale klachten na Q-koorts, met ME of chronische Lyme kennen het mechanisme. Maar het is wel erg.
27 februari
Eindelijk
Vijf jaar nadat ik de gemeente er voor het eerst om vroeg zijn er 72 ladders in de putten geïnstalleerd zodat de padden, kikkers en hopelijk ook salamanders eruit kunnen klimmen. Deze trappen passen alleen in de vierkante putten, niet de ronde, dus daar moeten we zelf wat op bedenken. Het voelt als een beetje gerechtigheid voor de amfibieën, in de wetenschap dat door de jaren heen tienduizenden van hen in deze putten verdronken zijn (in heel Nederland gaat het jaarlijks om miljoenen dieren die zo sterven, ze vallen in de putten en kunnen niet tegen de wanden opklimmen dus ze verhongeren of verdrinken).
26 februari
Betonmortel
Het onderste bassin van de fontein is van beton, dus Sjuul en ik moesten gisteren betonmortel kopen. Er blijkt bij de Hornbach een drive-through te zijn, dat is eigenlijk een bouwmarkt voor auto’s. Jullie kennen dit systeem misschien al maar voor mij was het een nieuw parallel universum. Bij de slagboom stond een strenge vrouw die vroeg wat voor soort beton we wilden, dan moet je dus direct het goede antwoord geven, waarna ze zei dat we in pad 3 moesten zijn. We moesten vooraf trouwens ook uitrekenen of de auto het wel kon dragen (ik heb een van de kleinste auto’s mogelijk). En dan moet je dus met de auto door de paden alsof je een lopende mens bent. De producten moet je zelf scannen en bij de uitgang afrekenen. Overal hangen grote borden met teksten over dat diefstal niet loont, waardoor je denkt: het zal wel makkelijk zijn om hier iets te stelen. De werknemers waren allemaal extreem welbespraakt, maar er zat er wel eentje constant in zichzelf te vloeken op zijn vorkheftruck. Al met al was het weer een totaal psychedelische ervaring.
25 februari
Water is van zichzelf en van iedereen
Vandaag was ik naar Delft om aan de fontein te werken. Ik haalde Sjuul op (hij maakt de fontein want dat kunnen GC en ik niet), en zag bij zijn atelier de bakjes die erin komen te hangen.
GC heeft er ook een atelier.
Het graven van Sjuul deed me aan Olli denken: secuur en geconcentreerd, steeds in rondjes de vorm goed bijwerken.
Er waren meer mensen aan het werk bij Radius. We aten samen een boterham, en ze deden de olijven allemaal tussen hun brood. Die truc kende ik nog niet, maar ik deel hem hier met jullie.
Over het project: We maken een fontein om in gesprek te gaan over waterrechtvaardigheid met menselijke en niet-menselijke buren. Radius is gevestigd in een oude watertoren en pompgemaal. Van oudsher geven mensen zichzelf het recht op het water dat beschikbaar is, met consequenties voor niet-mensen. Ook vervuilen mensen het grondwater, rivieren en de zee. Water wordt in heel Nederland boven steeds schaarser door de klimaatcrisis; dit is dus veroorzaakt door menselijk handelen. Wij willen een ander beeld over het recht op water ontwikkelen. We brengen in kaart wie recht heeft op het water en hoe we niet-mensen mee kunnen laten spreken over een rechtvaardiger verdeling. Hiervoor maken we een fontein naast de watertoren waar Radius in gevestigd is, die zijn uiteindelijke vorm krijgt in samenspraak met de insecten, vogels en anderen die daar wonen of op bezoek komen. We spreken ook met menselijke omwonenden, politici en kinderen over waterrechtvaardigheid.
24 februari
De plant van de notaris
23 februari
Yin-yangperfomances van Miez en Zmeu
Op het meersoortige blog heb ik foto's gezet van de yin-yangperformances die Miez en Zmeu hier doorlopend uitvoeren. Hier.
22 februari
De droomtijd
Gisteren gaf ik zoals ik al aankondigde een lezing bij het Kerulos Instituut. Deze staat online, je kunt hem hier bekijken. Vooraf sprak ik met Issy en Gay over de padden. Ik vroeg of iemand wist of dieren in winterslaap ook dromen (dat weet niemand nog). Winterslaap is geen echte slaap, het is meer een soort standbyfunctie, maar ik kan me voorstellen dat ze heel langzaam dromen of heel abstract. Ik vind het een mooi idee dat die verhalen maanden kunnen duren. Gay vertelde over de schildpadden die ze opvangt. Sommige soorten gaan ook in winterslaap. Ze zei dat het haar altijd aan de Droomtijd van de Aboriginals doet denken en dat het voelt alsof de dieren die slapen (zoals de schildpadden maar ook bijvoorbeeld katten die overdag dutjes doen) de tijd voor ons dromen, om de kosmos in balans te houden zodat anderen er wakker in kunnen zijn.
21 februari
De eerste padjes van het jaar
Ze waren nog heel langzaam vanwege de winterslaap en de vriesperiode.
20 februari
Aankomende optredens
Morgen word ik online geïnterviewd bij Kerulos, een Oregans instituut (opgericht door olifantenbioloog Gay Bradshaw), over de ethiek van aandacht. Je kunt je hier aanmelden. En woensdag is er een (live) boekenclub bij Boekhandel Over het water in Amsterdam over Variaties, waarvoor je je ook nog kunt aanmelden.
20 februari
Das-elzenkunst
G.C. postte een toffe video van Issy Clarke op het meersoortige blog, over de kunst van dassen en/op elzen. Hier.
19 februari
IJs naar water
19 februari
De opkomst van de antidemocratische democratie
De overeenkomst tussen wat er nu in de VS gaande is en de politieke situatie in Nederland is dat de democratie van binnenuit wordt uitgehold. In de VS gaat dat met veel misbaar gepaard, het is expliciet en ze zijn er trots op. Hier gebeurt het klunzig en soms per ongeluk. Het uithollen van een democratisch systeem kan op allerlei manieren: door de kunst, wetenschap en het onderwijs te hinderen (nodig voor kritische burgers), door het publieke debat onmogelijk te maken (bijvoorbeeld in technologische zin, door algoritmes te ontwerpen die polariseren, of door de media te manipuleren, zoals je ook in NL ziet – de schreeuwers krijgen de meeste aandacht, dat is een zelfversterkend systeem), door het denken verdacht te maken (dat zie je in beide landen), door het algemeen belang ondergeschikt te maken aan de rijken dan wel machtigen, en ga zo maar door. Ik sprak er gisteren over met Anna, die haar verbazing uitte over de opkomst van rechts-nationalisme in Europa. Ze vertelde dat ze altijd had gedacht dat de manipuleerbaarheid van de burgers in Brazilië door de slechte staat van het onderwijs kwam (die weer samenhangt met corruptie). Maar hier krijgt iedereen onderwijs, en zouden mensen in theorie in staat moeten zijn tot het vormen van een gefundeerde mening, het onderscheiden van feiten en leugens, en het gebruik van argumenten. Ik gaf een korte samenvatting van de ontwikkelingen in de politiek sinds WOII (waarin het neoliberalisme de voorwaarden schiep voor de situatie waarin we nu beland zijn), en ze zei: dus mensen zijn egoïstisch omdat ze te welvarend zijn? Zoiets, zei ik. Het erge is dat de vorm van het debat het vrijwel onmogelijk maakt om de problemen op een meerstemmige manier te bespreken, waardoor het in de verkeerde richting blijft spiralen.
18 februari
Fenomenologie en draadvoeten
Vanmiddag was Anna Caramuru Aubert, een Braziliaanse rechtswetenschapper, in Amsterdam om een lezing te geven bij de werkgroep dierfilosofie. Eerst hebben we een stukje met Doris gewandeld, want ze mist haar honden, en daarna ben ik met Anna naar de universiteit gelopen. We spraken met de werkgroep over haar werk, ze wil fenomenologie integreren in het recht om recht te doen aan de subjectiviteit van andere dieren en het recht responsiever te maken. G.C. Heemskerk was er ook bij, dus daarna hebben we wat duivenvoeten ontdraad op de Dam (dwz G.C. deed dat en wij keken toe). Anna wilde het leren zodat ze het in Brazilië kan opzetten. Want ook daar zijn duiven, en waar duiven in mensengebieden zijn zijn draadvoeten. En toen hebben we ook nog falafel gegeten. Het was een welbestede middag.
17 februari
Over identiteit en onrecht
Voor een groot artikel in de Groene over lc werd ik een paar maanden geleden geïnterviewd. Het verschijnt volgende week (deze week verschijnt deel 1, over de medische stand van zaken). Ik ben blij met deze stukken, want tot dusver laat de Nederlandse pers het erg afweten als het over lc gaat. Maar ik had er ook wel het e.e.a. op aan te merken. Zo word ik een 'healthy helper' genoemd. Eerst dacht ik: ik laat het gaan, want dat soort gedachten komen op het conto van de journalisten. Maar toen dacht ik: misschien weten ze zelf niet wat ze doen en schreef ik onderstaande PS. Ik deel hem ook hier, omdat veel mensen de strijd voor rechtvaardigheid aan (de eigen) identiteit verbinden, en dat echt heel dubieus is - uiteindelijk praktisch gezien contraproductief omdat het groepen tot groepen maakt en de grotere structuren van onrechtvaardigheid intact laat (of zelfs bevestigt), maar ook ethisch zeer problematisch omdat het dan alleen om je eigen hachje gaat of om een hachje dat vergelijkbaar is met het jouwe. En dat is echt het begin van kwaadaardigheid (denk aan de niet-menselijke dieren).
'En nog even als PS: ik vind het idee van healthy helper wel echt problematisch. Ik denk niet dat je een oprecht en zinvol leven kunt leiden in het aangezicht van onrecht en zet me al 30 jaar in tegen dat onrecht (jegens dieren, vrouwen, mensen van kleur). Ik ben geen 'helper' van die groepen, maar iemand die hecht aan rechtvaardigheid. Dat is wat Adorno bedoelt wanneer hij schrijft 'es gibt kein richtiges Leben im falschen' - je kunt zelf geen goed leven leiden in een onrechtvaardig systeem. Wees je ervan bewust dat het een neoliberale framing is om van de strijd tegen onrecht een identiteitsbeweging te maken (nog los van dat het denigrerend klinkt). Terwijl de grotere machtsstructuren wezens uit veel groepen benadelen en ziek maken en we allemaal verbonden zijn (denk bv aan het verband tussen het vernielen van ecosystemen / de klimaatcrisis en de toename van chronische ziektes). Dit is juist wat de politici en bedrijven willen, omdat ze eraan verdienen (in macht dan wel geld): dat het systeem intact blijft en bekommernis om de ander verdacht is.'
16 februari
Tweeteens handje
Het muizenboek is bijna klaar. Vandaag hertekende ik dit handje van Tweeteen op mijn duim, misschien komt het nog ergens terecht.
15 februari
Misperforming Road Ecologies
Via een andere tekst kwam ik gisteren op dit stuk, over (het vernielen van) meer-dan-menselijke infrastructuren.
15 februari
Luisteren luisteren
Ellen D. las ook Variatie 1 voor in de podcast Poëzie Vandaag. Hier.
14 februari
Het was weer een heel intense dag qua paddenstoelen en korstmossen
Voor Valentijnsdag is het misschien leuk om te weten dat schimmels tienduizenden 'mating types' hebben (een mating type is zoiets als een sekse), zie bijvoorbeeld deze video. Dus het idee dat een binaire opvatting van sekse natuurlijk en algemeen is wordt door deze rakkers (die vaak ook geen partner nodig hebben om zich voort te planten) met verve onderuitgehaald.
13 februari
Vinkeveen
In Vinkeveen trof ik deze verwikkeling van klimop en lantaarn aan.
Ook zag ik een kruiwagenstalling.
Ze staan allemaal op slot.
12 februari
Zachte handen
12 februari
Water is van iedereen en van zichzelf
Gisteren togen Doris en ik weer naar Delft om met G.C. Heemskerk, Sjuul Joosen en de mensen van Radius te overleggen over ons project. We gaan een fontein/waterval maken, met losse elementen waarover we met de dieren die er wonen (zoals insecten en vogels) in gesprek gaan. We willen met ons werk graag iets teruggeven aan de niet-menselijke gemeenschap, in dit geval drinkwater. Ook gaan we met de menselijke bewoners van de omgeving (waaronder kinderen) in gesprek over waterrechtvaardigheid. We zullen spreken over van wie het water eigenlijk is, wie dat bepaalt, en op welke basis. Mensen gaan er vaak automatisch vanuit dat zij het meeste recht hebben op schoon water, maar dat is natuurlijk niet zo. Radius is gevestigd in een watertoren, dus het leek ons een goede plek voor zo’n gesprek. Doris vindt de locatie niet speciaal leuk, maar wel dat we Gijsje daar altijd ontmoeten. De eerste keer gingen we beide torens in, en ditmaal vroeg Doris of we dat weer zouden doen – wie weet hoort het bij deze nieuwe locatie. Maar we gingen alleen de ene toren in. Onderweg naar huis was het grijs en mistig, op alle lantaarnpalen in de buurt van Den Haag zaten spreeuwen.
11 februari
Vogelliederen
Ik moest net aan mijn vogelplaylist denken, ik weet niet of jullie die al kennen, hij is alweer van een tijdje geleden, met composities geïnspireerd door vogels. Hier.
10 februari
Multispecies Dialogues
Vandaag ontving ik de auteursexemplaren van Multispecies Dialogues. Doing Philosophy with Animals, Children, the Sea and Others. Het boek is open access beschikbaar (met dank aan de NWO), dat betekent dat je het gratis kunt downloaden. Hier.
Op de foto ruikt Doris aan het boek, het zijn haar en mijn pootjes op de voorkant en in het laatste hoofdstuk speelt ze een belangrijke rol.
10 februari
Een lijst van dingen die we missen
Ik deel de lijst nog een keer, voor wie hem de vorige keer miste. Hier.
9 februari
Brief
8 februari
Nog meer luisteren
Op 5 februari las Ellen Deckwitz Variatie 24 voor in de dagelijkse podcast Poëzie Vandaag.
7 februari
Nest
Gisteren was ik op bezoek in het Antoni van Leeuwenhoek. Op de terugweg naar de auto zag ik dit kraaiennest. Ik vond het een fijn idee dat de kraaien daar straks weer hun kinderen grootbrengen en verder een beetje waken over de zieke mensen (en degenen die voor hen zorgen) die elke dag van de parkeergarage naar de hoofdingang lopen.
6 februari
Nog een luistermogelijkheid
Het gesprek over Variaties op aanwezigheid van afgelopen zondag bij Zinnen op zondag in de Haarlemse bibliotheek is terug te luisteren via Soundcloud, en wel hier.
5 februari
Weer een nieuwe variatie op yin en yang
5 februari
Over chronische ziekte en tijd
Gisteravond hadden we weer een mooie long covid+ conversation. Je kunt de presentatie van Femke van Hout en de discussie hier terugkijken.
4 februari
Kinderen met lc
Ondertussen treed ik op met Variaties en spreek ik her en der over long covid. Zondag in de bibliotheek in Haarlem en gisteren tijdens een symposium op de Radboud Universiteit in Nijmegen. Ik gaf daar een praatje over PAIS en meersoortige rechtvaardigheid (daar schrijf ik nog wel eens meer over). De sessie voor de mijne ging over kinderen en PAIS. Ik dacht dat ik daar goed van op de hoogte was, maar had me niet gerealiseerd dat kinderen die niet of minder naar school gaan ook te maken krijgen met een systeem van controle en dwang. Zoals volwassenen met lc en vergelijkbare ziektes zieker worden gemaakt door gedwongen gesprekken met bedrijfsartsen en het UWV, moeten kinderen (en hun ouders) ook met mensen praten terwijl ze daar zieker van worden, hebben ze te maken met psychologisering en krijgen ze nog steeds therapieën (zoals fysiotherapie gericht op opbouwen) waar ze zieker van worden. Ouders krijgen bovendien Veilig Thuis op hun dak, en moeten echt vechten om kinderen die niet naar school kunnen digitaal les te laten krijgen. Natuurlijk moet er op kinderen worden gepast, maar ze zieker maken en stress geven (bovenop de ellende van de ziekte zelf) terwijl de kennis over deze ziektes ook voor huisartsen en kinderartsen gewoon beschikbaar is, is zo extreem onrechtvaardig en onnodig. In elk geval was het zinnig en nuttig symposium, voor wetenschappers en mensen uit het veld, inclusief patiënten, waar hopelijk veel nieuw onderzoek uit voortkomt.
3 februari
De paddentrek komt eraan
Het is nu nog koud maar zodra het opwarmt zullen de eerste amfibieën weer op pad gaan naar de vijvers, dus ik heb de vrijwilligers van de paddenwerkgroep al een mail gestuurd. Ook heb ik deze flyers laten maken (supermooi gedrukt door groene drukker Groenprint op papier van tomatenpulp), compleet met taalfout, maar de boodschap komt over. We kregen bovendien heel goed nieuws van de gemeente: er zullen eindelijk ladders worden geplaatst in de putten waar dieren nu invallen en verdrinken of sterven van de honger. Dat betekent ook dat ik niet meer elke dag langs de putten hoef in de wakkere tijd, dus dat is heerlijk.
2 februari
De ochtend
Onderweg naar ons geheime bosje zag ik een aangereden merel liggen. Ik keerde de auto en Doris en ik reden terug om te kijken of ze dood was. Op de plek des onheils zag ik dat er nog iemand was aangereden. De eerste merel leefde inderdaad niet meer, maar de tweede, die dichtbij de stoeprand lag, wel. De kauwen zaten al bij haar in haar oog te pikken. Ik pakte haar op - dat kon niet anders - en probeerde in te schatten hoe ze eraan toe was. Terwijl ik naar het pad met de bosjes liep begon ze bloed op te geven. Ik legde haar neer, en zag dat ze dood aan het gaan was. Ik pakte de andere merel ook op en liep met haar naar dezelfde plek. De eerste merel was dood, dus ik legde de andere dode merel bij haar, verscholen tussen de bevroren blaadjes. Ik was heel kwaad, want hoe krijg je het voor elkaar om op zondagochtend om negen uur op een weg waar je hooguit vijftig kunt tijden twee merels te vermoorden? De ochtend was verder mooi omdat het erge en het mooie vaak naast elkaar bestaan.
1 februari
Een lijst van dingen die we missen
Als zusterpublicatie van Variaties op aanwezigheid verschijnt vandaag Een lijst van dingen die we missen. Aan deze lijst hebben heel veel mensen met long covid of een andere PAIS meegewerkt. Ik hoop dat de lijst zoveel mogelijk mensen bereikt, zodat mensen wat beter leren begrijpen wat degenen die een PAIS hebben moeten missen. Ik vind het zelf een ontroerende maar ook kwaadmakende lijst. Je kunt hem hier lezen.
31 januari
De grasspriet en het bos
Voor De vereniging ter bevordering van de troost in Nederland maakten Miriam Reeders en ik een podcast (of audiocollage), met medewerking van Miek Zwamborn, G.C. Heemskerk en Wiske Heemskerk, en Ellen Deckwitz. We praten over het bos, kanker, long covid, de dood, gedichten, een beek, een mens die thuiskomt en nog veel meer. Veel luisterplezier. (Je kunt de link ook delen, hij staat op deze pagina.)
31 januari
Bezoeker
30 januari
Variatie 31
Voor het begin van de poëzieweek. Hier.
29 januari
A Daoist-inspired Approach to Multispecies Relations
Ik kwam er net achter dat mijn artikel over taoïsme en meersoortige relaties gepubliceerd is in Environmental Philosophy, zie hier. Ze doen bij dit journal niet aan open access, maar de voorlaatste versie kun je hier lezen.
28 januari
Variatie 1
Vanaf dezelfde bank.
27 januari
Het leven
Vanochtend werd ik heel vroeg wakker, maar wel met een liedje in mijn hoofd, over het leven. Hier.
26 januari
Gesprek
Het was een fijn zoekend gesprek, in Savannah Bay, met marwin vos en het publiek, zorgvuldig geleid door vragen van Dieuwertje Mertens. Met Variaties op aanwezigheid wil ik niet alleen iets zeggen over long covid of lang ziek zijn, maar de lezers ook meenemen de ervaring in (het is een soort minimal music). En dat werkte door in het gesprek. Mensen moesten ook lachen toen ik voorlas, wat me beviel - ik denk dat dat wegvalt als je het zelf leest. We spraken over parallellen tussen wilde dood en Variaties. Het zijn allebei boeken die gaan over grenservaringen - rouw, en ziekte - die laten zien hoe kwetsbaar we zijn, en over het politieke (en ook wel sociale) systeem dat niet met zorg maar met geweld op kwetsbaarheid reageert. Het zijn ook boeken die niet toegeven aan de neoliberale verwachting om een happy end aan een naar verhaal te fabriceren, maar die bij de waarheid blijven, om van daaruit een nieuwe vorm te vinden. Een nieuwe vorm voor de taal en voor hoe we ons verhouden tot anderen. Want die twee zaken zijn met elkaar verbonden.
25 januari
Doris 9 jaar
Vandaag is Doris jarig. We hebben een hoop meegemaakt de afgelopen jaren - de dood van mijn vader, die ze goed kende en graag mocht, de ziekte en dood van Olli, mijn ziekte. Daardoor was ze een tijd verdrietig, maar nu is ze vrolijker dan ooit. Ook vanwege de katten. Op Schiermonnikoog vond ze het heel fijn, normaal houdt ze niet van vakantie maar nu nam ze het voortouw tijdens de wandelingen. Ik ben heel trots op haar, ze is ontzettend dapper en overwint steeds haar angsten. En ze past goed op me.
24 januari
The things a girl should do
Mijn lieve oma is alweer vijftien jaar dood. In deze video speelt ze de hoofdrol. Hij is uit 2007 dus toen was ze 87 of 88.
23 januari
Vuurboom
Ook dit gebeurde nog op Schiermonnikoog.
23 januari
De boeken
Terwijl Variaties op aanwezigheid net uit is en Multispecies Dialogues net naar de drukker ben ik bezig met het muizenboek, Muizenleven. De boeken zelf lopen niet door elkaar, die lopen netjes achter elkaar, maar wat mensen erover willen weten wel. Toch is het fijn, deels zoals alles nu fijn is omdat het weer kan, maar ook omdat ik hoop dat deze teksten een rol gaan spelen in het debat en ze zin hebben om de wereld in te gaan.
22 januari
Demonstratieverbod
Als gezichtsbedekkende kleding straks verboden wordt bij demonstraties kunnen mensen met lc of andere aandoeningen waarbij je niet opnieuw ziek moet worden niet meer demonstreren. Ik hoor daar niemand over maar dat lijkt me indruisen tegen onze mensenrechten.
21 januari
LCC+4
Vanavond hadden we alweer de vierde long covid conversation in de reeks academische bijeenkomsten die ik online organiseer met hulp van Eloe Kingma. Ditmaal ging het over het spreken voor mensen die te ziek zijn om voor zichzelf te spreken, überhaupt aandacht genereren voor long covid en toewerken naar een debat waarin mensen wel worden gehoord. Anil van der Zee en Anne Vroegindeweij hebben een bijdrage geleverd in beeld en tekst, en Vivienne Matthies-Boon nam deel aan het gesprek. Zij vestigde onder andere de aandacht op kinderen met lc, die al helemaal niet voor zichzelf kunnen opkomen. Je kunt alle lezingen tot nu toe terugkijken via de website.
20 januari
Yoga
Ze doen ook graag met mij mee als ik yoga doe - hier zie je de deer pose met Zmeu.
20 januari
De witte schelpen
19 januari
De kaas
Nou Margreet, jij hebt ook veel bij je voor een paar nachten. De vrouw met de lange grijze vlecht wees naar Margreets rolkoffer, die bij de paal met haltetijden stond. We wachtten op de bus die ons naar de boot zou brengen.
Nee hoor, zei Margreet. Ik heb ook ruimte voor andere dingen. Zoals de kaas.
Wat Margreets gesprekspartner toen zei kon ik niet horen (Doris wilde niet vlak naast ze staan, ze is bang voor rolkoffers). De rol van de kaas in het leven van Margreet – reisgenoot, onmisbaar onderdeel van een dieet, souvenir – bleef dus een mysterie. Het ging om een groot stuk kaas, dat ving ik nog wel op.
Margreet vroeg of haar gesprekspartner met de bus naar huis ging. De gesprekspartner wist het nog niet. Ze beschreef de route. Eerst naar Leeuwarden, daarna door naar Alkmaar. Misschien zou ze in Leeuwarden de trein nemen, want ze had nog een opwaardering naar de eerste klas tegoed.
In de bus gingen ze allebei op een andere plek zitten. Eerst dacht ik dat ze elkaar kenden, maar misschien hadden ze elkaar pas bij de halte ontmoet.
Op de boot viel me op dat alle mensen hetzelfde haar hadden als hun hond. Er was een hond met woest grijs haar, samen met drie dames in het zwart die ook woest grijs haar hadden. Niet ver van ons zat een terriër met een borstelige vacht. Zijn mensen hadden ook allebei kort borstelig haar. Een oudere collie had een oudere vrouw met sluik haar bij zich. Ik vroeg me af wat dit over mijn eigen haar zei. Net als Doris heb ik glad haar, alleen is dat van mij wel een stuk langer.
Doris en ik gingen als laatsten van de boot. Van de boot af gaan is minder eng als er niemand achter je loopt. Ik bracht haar vast naar de auto, daarna betaalde ik het parkeergeld bij de automaat. Toen ik weer bij de auto was, stapte er net iemand in de kleine grijze Fiat naast me. Het was Margreet. We zwaaiden.
18 januari
Waai
18 januari
Metamorfoses
Als jong visje heeft de schol beide ogen nog aan twee kanten van het gezicht, maar als ze een week of twee oud zijn beginnen hun ogen naar een van de zijkanten van hun hoofd te verschuiven, terwijl de vis op de andere kant gaat liggen (zodat ze naar boven kunnen kijken). Wij mensen zijn zo slecht in veranderen, we houden altijd min of meer dezelfde vorm, worden alleen groter en dan op het laatst weer kleiner. Platvissen veranderen ook van kleur als ze van vorm veranderen: de kant die naar boven ligt wordt donkerder en die naar beneden lichter. Welk oog verschuift is overigens afhankelijk van het soort platvis dat je bent. Bij schollen verschuift het linkeroog naar rechts, bij bijvoorbeeld grieten is het andersom. Sommige soorten hebben geen vaste kant. 30% van de botten is linksogig en 70% rechtsogig (lees meer op de site van Ecomare).
17 januari
Vergadering
De kraaien hadden gisteren aan het eind van de middag een vergadering in de boom vlakbij het huisje. Ze gebruikten een speciale roep om de bijeenkomst aan te kondigen. Ze bleven een tijd doorroepen, het klonk nogal dringend, tot er nog twee wat verlate kraaien kwamen aanvliegen. De discussie zelf was verhit maar kort. Na afloop gingen ze weer uit elkaar. Een groot deel vloog in de richting van het bos, een paar enkelingen naar het dorp, de rest richting de duinen. Of het strand, ik zie ze steeds boven de branding vliegen maar heb nog geen jachtbewegingen waargenomen. Toen ik probeerde uit te vinden wat ze daar zoeken, kwam ik een ander interessant fenomeen op het spoor. Op de website van Ecomare las ik dat scholeksters en meeuwen op Texel hebben geleerd hoe ze Japanse oesters (een exoot) moeten openen. Scholeksters weten dat ze hun snavel in oesters moeten steken die een klein beetje openstaan, dan kunnen ze hem verder openen. Meeuwen maken gebruik van de zwaartekracht. Ze pakken losse oesters, vliegen een goed stuk omhoog en laten ze kapotvallen. Ze zijn daar beter in geworden, eerst kregen ze zo'n 30% van de oesters open, nu 90%.
17 januari
De vuurtoren in de mist
Boven zee was het helderder.
16 januari
De laatste aflevering
Ik had er even niet op gerekend dat David Lynch ook dood zou gaan. Ter ere van zijn leven ga ik de laatste aflevering van Twin Peaks kijken - ik heb alle afleveringen gezien en ook de films, maar niet de allerlaatste, omdat ik die niet kon vinden. Dat vond ik wel toepasselijk. Misschien kan ik hem nu wel vinden, en anders blijf ik zoeken, dat is ook goed. Ik ga zo ook nog een paar van zijn weerberichten kijken. Het leven is totaal absurd en waanzinnig, maar vaak ligt dat net onder de oppervlakte. Lynch haalt het omhoog en laat het zien.
16 januari
Biljartverenigingen
Gisteren hoorde ik dat er 13 biljartverenigingen op Schiermonnikoog zijn. Dat is 1 per 75 inwoners.
16 januari
Ondertussen
Ondertussen verschijnt Variaties op aanwezigheid aanstaande maandag (dat lijkt vanaf Schiermonnikoog nog heel ver) en zijn we bezig met het plannen van de optredens. Op 26 januari is er een presentatie van het boek in Savannah Bay in Utrecht, waar ik in gesprek ga met dichter marwin vos. De gespreksleider is Dieuwertje Mertens. De 29e is er zoomboekenclub voor wie niet naar de optredens in de echte wereld kan of wil komen (zie de website van HetMoet). 2 februari ben ik in de bibliotheek in Haarlem voor Zinnen op zondag. Op 3 februari is een bonusoptreden in Nijmegen tijdens het symposium over postviral ethics, zie onder, en 25 januari ben ik in het Boijmans voor een symposium over duiven, n.a.v. de tentoonstelling Bericht van de duif van G.C. Heemskerk en Shani Leseman. Wees welkom!
15 januari
Haas
Gisteravond liep ik naar het gemeentehuis om de raadsvergadering bij te wonen (waarover meer in De schaal van een eiland, het boekje over mijn residentie dat in november zal verschijnen als uitgave van het festival Meet me at the lighthouse). Toen ik tegen de heuvel bij de witte toren op liep kwam me een jonge haas tegemoet. Geen kleintje, maar ook nog niet volgroeid, een puber denk ik. De haas keek me even aan, en sprong toen rustig de duinen in.
14 januari
De ingang van de burcht
13 januari
Modder
In de NRC staat een mooi in memoriam van Janneke Wesseling over kunstenaar Ruchama Noorda, die eind vorig jaar doodging.
13 januari
Voor degenen onder u die liever Russisch dan Engels lezen
Een tekst van me is vertaald door Mark Mefed van de Russische critical animal studiesclub. Hier.
12 januari
Nachtbomen
11 januari
Wezzen
Schiermonnikoog heeft net als de andere Waddeneilanden een eigen taal. Het Schiermonnikoogs of Eilauners wordt gezien als een dialect van het Westerlauwer Fries, een van de drie levende Friese talen, maar is ook sterk beïnvloed door het Gronings. Ik ben benieuwd naar de verhouding tussen deze taal en het landschap. Talen drukken altijd iets kenmerkends uit over de plek waar ze gesproken worden. Ze vangen iets van degenen die ze spreken dat niet op een andere manier uitgedrukt kan worden. Het IJslands kent bijvoorbeeld veel woorden voor natuurverschijnselen. Misschien is dat hier ook wel zo.
In het wezzenbuek van Els Perdok uit 2001 zoek ik naar wezzen die het bestain hier uitdrukken. Lucht is loft. Wind is wiin, een zuchtje wind twirke. Zee is see, water watter, strand straun. Wolk is wolke. Er zijn niet veel synoniemen voor de natuurverschijnselen in het Schiermonnikoogs. Regenen is ryne, hard regenen púezje of tjaskje. Groen is grien, sneeuw is snie. De paardenbloem heeft twee namen: pareblom of hynjersblom. Voor gezellig zijn er drie woorden: gesellich; gemúedlik; smúk.
Het enige woord dat extreem veel varianten heeft is lopen. Uit genoemd woordenboek: 'Lopen, rone, roonde, roond. Wandelend lopen, keurje, keure, keure; waundelje, waundele, waundele. Zwervend lopen, swalkje, swalke, swalke; dalkje, dalke, dalke; dwylje, wiile, dwiile. Besluiteloos, zonder vast doel, rondlopen, ommale, maalde om, ommaald; omdwylje, dwiile om, omdwiile; omwimmelje, wimmele om, omwimmele; omscharrelje, scharrele om, omscharrele. Op z'n dooie gemak lopen, tainkje, tainke, tainke; pauntelje, pauntele, pauntele; paunderje, paundere, paundere. Langzaam, treuzelend lopen, sulkje, sulke, sulke; dreutelje, dreutele, dreutele; keutelje, keutele, keutele; trantelje, trantele, trantele. Statig lopen, treedje, trede, trede. Pittig lopen, drasse, draste, drast; steutje, steute, steute; stevenje, stevene, stevene; toffelje, toffele, toffele. Snel lopen, fyterje, fytere, fytere; gyselje, gysele, gysele; fege, feegde, feegd; fjain, fleich, flein; drave, draafde, draafd; sieuwzje, sieuwze, sieuwze; jakkerje, jakkere, jakkere; sjeze, sjeesde, sjeesd. Moeizaam lopen, <algemeen> knoffelje, knoffele, knoffele; hobbelje, hobbele, hobbele; tjattelje, tjattele, tjattele; kloskje, kloske, kloske; hokselje, hoksele, hoksele; bokselje, boksele, boksele; hompelje, hompele, hompele; tjaskje, tjaske; stromfelje, stromfele, stromfele. Moeizaam door het zand lopen, baffelje, baffele, baffele; plúegje, plúege, plúege. Moeizaam tegen een duin op lopen, heuvelje, heuvele, heuvele; tjoterje, tjotere, tjotere. Moeizaam door het slijk lopen, waadje, wade, wade; tjolvje, tjolve, tjolve; kwazje, kwôze, kwôze. Moeizaam door het hoge gras lopen, boskje, boske, boske. Schoorvoetend lopen, stryke, strykte, strykt; schiive, schiifde, schiifd. Slenterend lopen, sleiferje, sleifere, sleifere; slierkje, slierke, slierke; scheile, scheilde, scheild; tjalkje, tjalke, tjalke. Slingerend lopen, kakogelje, kakogele, kakogele; hogelje, hogele, hogele; slingerje, slingere, slingere; sterrelje, sterrele, sterrele; waggelje, waggele, waggele; strampelje, strampele, strampele; dwarrelje, dwarrele, dwarrele. Dribbelend lopen, frosselje, frossele, frossele; fottelje, fottele, fottele; fúetelje, fúetele, fúetele. Voorzichtig lopen, gnússelje, gnússele, gnússele; gnúskje, gnúske, gnúske. Opgewonden lopen, bane, baande, baand; starmje, starme, starme. Huppelend lopen, hippe, hipte, hipt. Druk heen en weer lopen, flitterje, flittere, flittere. Sluipend lopen, slúppe, slúpte, slúpt. Schuifelend lopen, schúffelje, schúffele, schúffele. Met grote passen lopen, tredje, trêde, trêde. Zoekend lopen, strúne, strúnde, strúnd. Duidelijk hoorbaar lopen, klonderje, klondere, klondere; daverje, davere, davere; troft, troftte, troft; stommelje, stommele, stommele. Op klompen lopen, klompje, klompe, klompe. Het op een lopen zetten, it op in ronen satte. Loop heen!, roon hanne!; roon schyten! Er in lopen, der yn rone, roonde, roond; ferryfele wezze, wes, wezzen.'
Wezzen – er is dus een woord dat woorden en lopen betekent, alsof je met je voeten betekenis in het land schrijfloopt. En ik ben dus op de goede weg als ik het eiland lopend wil leren kennen, al baffeljed, heuveljed of strúnend.
10 januari
Samenkomst
Nieuwe materialisten zoals Jane Bennett en Bruno Latour schrijven graag over assemblages om te verduidelijken hoe actorschap werkt - we zijn als handelende wezens allemaal verbonden met andere handelende wezens en niet-wezens. Deze samenkomst van paaltje, prikkeldraad, planten en schimmels geeft hier een voorbeeld van. (Ik ben het niet helemaal met ze eens over actorschap. Hoe ik dit zie kun je lezen in Multispecies Dialogues, dat over een dikke maand uitkomt.)
10 januari
Hedendaags
Doris en ik zagen net heel mooi werk van bastaardsatijnvlinderrupsen op duindoorns. Hier.
10 januari
Uitnodiging boekpresentatie
Op 12 februari is de digitale boekpresentatie van Multispecies Dialogues. Het is in het Engels en jullie zijn allemaal welkom.
9 januari
En nergens een einde
9 januari
Zingen voor de bomen
Vandaag heb ik voor de bomen gezongen. Iemand stuurde me een filmpje van een strijkkwartet dat voor planten speelt. Ze schreef erbij 'helaas zitten ze wel in potten'. En toen dacht ik: laat ik dan zingen voor de vrije bomen hier op het eiland. Ik heb op drie plekken gezongen. A capella, met geïmproviseerde teksten over vogels en de tijd. Het voelde eerst onwennig, omdat ik weinig zing de laatste tijd, maar het werd snel heel gewoon en rustig. Mijn stem mengde mooi met de buitengeluiden (ik heb wel zacht gezongen, je moet denk ik niet hard voor bomen zingen). Het is fijn om voor bomen te zingen, en een beetje voor de vogels, er waren ook puttertjes onder de toeschouwers.
8 januari
Letterbomen
Vanochtend zag ik een U-boom (hier in spiegelbeeld). Net zag ik een Y-boom.
En een V-boom.
En naast elkaar een V en I.
En hier is een W.
8 januari
Sterren
Gisteren was ik jarig. Ik was vroeg wakker en ging met Doris naar buiten. De nachthemel was bezaaid met sterren. Het was overweldigend. Doris keek ook naar boven, waarschijnlijk vanwege het vuurtorenlicht dat over de boomtoppen scheerde, maar haar blik bleef hangen. Later vroegen mensen of ik nog wat ging doen. Maar ik had die sterren al gezien, dat was het feest van de dag.
7 januari
Ontmoetingen
6 januari
De overtocht
Gisteren zijn Doris en ik naar Schiermonnikoog gereisd. Ik ben uitgenodigd door het festival Meet me at the lighthouse (waar ik in november ook optrad) om dit jaar hun schrijver in residence te zijn op het eiland, en daarover een boekje te schrijven. De boottocht viel Doris niet mee, maar het was niet zo erg als die keer dat we naar Vlieland gingen. In die tijd (2020) was ze een stuk zenuwachtiger dan nu. Maar evengoed is het een hele klus voor een hond, opletten dat niemand te dichtbij komt (en anders grommen), de boel in de gaten houden en ook nog over allerlei vreemde oppervlakten lopen. Ilonka van de organisatie heeft een huisje voor ons geboekt op een mooie plek. Het is hier stil in de zin dat er weinig mensen en honden zijn. Er zijn wel veel vogels, waaronder fazanten - net zag ik een club van minstens twintig (half hennen en half hanen) toen ik terugkwam van mijn hardlooprondje. En de wind waait behoorlijk hard, dat is de soundtrack van vandaag.
Doris en ik zijn wel naar het strand gegaan, waar we met wier hebben gespeeld. Doris vond het echt leuk, daar was ik heel blij mee. Ze is bijna negen en rent niet vaak meer zomaar omdat ze vrolijk is. Er was geen andere hond om samen mee te rennen maar ik heb mijn best gedaan om die leegte te vullen. En verder heb ik onderzoek gedaan voor de tekst. Dat wordt nog vervolgd.
6 januari
Voor de PAIS-geïnteresseerden onder u
Vivienne Matthies-Boon organiseert op 3 februari een symposium met de titel Postviral Ethics op de Radboud Universiteit Nijmegen. Ik geef ook een praatje. Je kunt het hele programma hier bekijken en het is mogelijk om de dag online bij te wonen.
5 januari
Op zijn kop is het eiland net een zeehond op haar rug
5 januari
Seeing possibilities in potatoes
4 januari
Leeslinks
Hier is de enquête over troost die ik in 2010 maakte met Miriam.
Voor wie het vorige week miste, is hier nog een keer het muizenfilosofiegesprek/interview met Jeremy Bendik-Keymer.
Hier staat het interview met pattrice jones van een tijdje terug over haar nieuwe boek.
3 januari
Plataan en halsbandparkieten
Vanochtend waren Doris en ik naar Delft, waar we met G.C. Heemskerk Radius bezochten (mocht je er nog nooit geweest zijn: het is een mooie kunstruimte). We zijn uitgenodigd om met het Meersoortig Collectief mee te doen aan een tentoonstelling daar, die over een paar maanden plaats zal vinden.
We hebben de ruimte bekeken en de omgeving, omdat we graag in gesprek willen met de niet-menselijke bewoners daar. Op de foto kijkt G.C. Heemskerk naar een bijzondere boom, en de halsbandparkieten die erin zaten. Als je het Meersoortig Collectief nog niet kent, kijk dan op onze website en het blog, dat we regelmatig bijwerken.
2 januari
De muren die de wereld werden
Ik begon het jaar met een bijzonder boek, And the walls became the world all around, van Johanna Ekström en Sigrid Rausing. Het is een bewerking van de notitieboekjes van Ekström, een Zweedse schrijver, door Rausing, die op Wikipedia staat omschreven als filantroop, antropoloog en uitgever, maar vooral Ekströms beste vriend is. De notitieboekjes beslaan twee jaar en een paar maanden. In die tijd ontmoet Ekström een nieuwe geliefde, die ze ook kwijtraakt aan een depressie (hij sluit zich af), sterft haar moeder en sterft ze uiteindelijk zelf. Het eerste deel van het boek is saai en irritant, dat gaat alleen over Ekströms dromen en Rausing geeft daar op een psychologie-van-de-koude-grond-manier commentaar op. Het deel waarin Ekström wacht op haar geliefde, hun relatie en zichzelf ontleedt, is erg goed, eigenlijk vooral omdat het laat zien wat het schrijven teweeg kan brengen, hoe het schrijven eigenlijk het leven over kan nemen en iets kan scheppen wat uiteindelijk meer waard is dan een gevoel dat alles waard lijkt. Het derde deel, van de ziekte, is vooral heel kort. Dat wordt niet opgeheven door Rausings toevoegingen. Rausing is geen erg goede schrijver, bijna al haar commentaar had net zo goed weggelaten kunnen worden, maar op een bepaalde manier laat dat goedbedoelde commentaar ook zien hoe het leven werkt (iemand maakt iets ergs mee, iemand anders probeert te helpen maar kan er niet bij, blijft er toch omheen dralen). En het is een vorm van zorg, voor iemands werk zorgen, voor een schrijver is dat net zoiets als voor de schrijver zelf zorgen. Dus hoewel het als boek niet helemaal werkt (ik weet ook zeker dat Ekström flink geschrapt zou hebben in haar teksten, herken het werken in de tekst, de eerste versie), is het als project geslaagd.
Verder las ik in de afgelopen dagen Over democratie uit, een bundel teksten van Habermas, vertaald en ingeleid door Leon Pijnenburg. Het is fijn om Habermas in het Nederlands te lezen en om hem in deze tijd te lezen - hij heeft een vooruitziende blik en de teksten zijn allemaal nog steeds of meer relevant dan toen hij ze schreef. Ik las ook een paar mooie romans, Yr Dead van Sam Sax en Maps of our Spectacular Bodies van Maddie Mortimer, die allebei serieus zijn in hun vorm, Yr Dead om recht te doen aan hoe de tijd zich als gevoel in de lichamen van mensen nestelt, Maps of our Spectacular Bodies om recht te doen aan de veelheid die elk lichaam is (en wat erin ligt opgeslagen).
2 januari
Een boodschap van de cavia's
1 januari
Een jaar als dag (een dag als jaar)
Eerst is er de ochtend, nog stil en donker. Er is niemand op straat, geen mensen, egels of padden. Alleen de wind die bomen laat bewegen (er is hier altijd leven). En het water dat het licht van de straatlantaarns laat golven.
Met de schemer komen de eerste mensen. Pas later komt het praten (ik mag nog even stil zijn). Er is nu vooral de tekst (het echte leven). Een zin: net als de winter is het donker veilig.
Het blijft waaien. Het waait iets schoon.
Elke ochtend zegt: hier is iets nieuws, hier is niet alleen tijd maar ook ruimte om iets te vinden (niet altijd zoeken, dat heeft geen nut).
Je kunt geen dag voor lief nemen ook al vergeet je het soms.
Met woorden de tijd vormen, met woorden de tijd terugvinden, en misschien soms terugkrijgen.
Nu is het middag. Er zijn mensen die dingen willen, er is beweging, een pad, er is herhaling. Maar elke herhaling is ook nieuw (net als de woorden steeds nieuw zijn). Daar kun je op vertrouwen.
Vertrouwen: ergens op kunnen leunen, zonder dat je dat vooraf had bedacht omhooggehouden worden.
Niet langer vertrouwen: met je voeten naar de bodem zoeken.
Nieuwe schemer, nieuw donker. Je probeert dit moment zo leeg mogelijk te houden, er zoveel mogelijk van mee te krijgen, van te begrijpen. Hoe kun je de tijd begrijpen? Alleen maar in de stilte (leven is beweging maar in de beweging ben je bezig, pas later tekent zich de vorm af).
Dit is er gebeurd, en daarna dit. Nu zijn we hier. Hier: met je voeten de bodem raken. Niet hoeven leunen.
In de nacht opent de andere wereld zich, de spiegelwereld. Als je wil kan je naar buiten om de bomen te vragen hoe het is om heel lang stil te staan. Maar dat hoeft niet, want je slaapt. Je slaapt de hele nacht, tot het weer ochtend is.
