18 april
Haar
Tante Yvonne had hetzelfde kapsel als de sprieten.
18 april
Meer zat er niet in
‘Meer zat er niet in,’ zei de man die zich over oom Chris boog. We waren samen in een kamer in het uitvaartcentrum aan het Muziekplein (je komt er via de Triangelweg, de Banjohof is om de hoek) om afscheid te nemen van tante Gien. Chris vertelde net dat hij Gien ontmoette tijdens het vrijdansen in 1957. Hij had haar al eerder gezien en hoewel er drie dansscholen vlakbij zijn huis waren ging hij naar de vierde omdat zij daar danste. Hij liep haar na de les achterna. Ze ging met een vriendin mee en hij wachtte buiten. Toen ze de voordeur uitstapte vroeg hij of hij met haar mee naar huis mocht lopen. Dat mocht wel, maar ze woonde daar om de hoek. Hij nam haar niet lang daarna mee naar een dansavond en sindsdien hebben ze alles samen gedaan.
De man bleek een neef van Chris en ze spraken even met elkaar. Mijn hersens bleven haken aan het ‘meer zat er niet in’. Dat zeg je toch niet over een leven, ook niet als iemand oud is geworden – het is meer een uitspraak over een voetbalwedstrijd, gelijk spel, of desnoods een vakantie. Maar juist op begrafenissen zeggen mensen dingen die de werkelijkheid onderuithalen, en anderen doen alsof het normaal is.
Eerder zei de vrouw van het uitvaartcentrum al dat we nieuwe herinneringen moesten maken op deze bijeenkomst. Maar Gien is net dood, dus dat is het uitgelezen moment om aan haar te denken. Een afscheid is ook een vreemde gelegenheid om herinneringen te maken, los van dat je ze altijd maakt natuurlijk, hoewel het leuk was om de neven te zien en andere familieleden. Het was jammer dat Gien er niet bij was. Er stond wel een mooie foto op de kist, waarop ze stoer de camera in keek.
Er kwam een andere man naar Chris toe, die niet op zijn hurken kon zitten, dus ik liep naar de twee zorgmaatjes die in de hoek theedronken. Zij zorgden de laatste tijd voor Gien en Chris, zodat ze thuis konden blijven wonen. Ze waren erg geschrokken van Giens dood, omdat het juist weer wat beter met haar ging. En ze kenden alle familieleden, inclusief mij, uit de verhalen.
Zo trokken er levens voorbij, op verschillende manieren. De ouderen die weer ouder zijn, de kinderen van mijn neven, die allemaal ook volwassen zijn. En het leven zelf trok voorbij, je kon zien dat niemand eigenlijk ooit echt volwassen is, of dat we allemaal even oud en machteloos zijn in de nabijheid van de dood.
17 april
Living with lab mice
Voor het dierennummer van Amerikaans wetenschappelijk tijdschrift Nautilus schreef ik over de muizen. Je kunt het stuk hier lezen (je krijgt twee artikelen gratis).
17 april
Door BN De Stem werden Miriam en ik geïnterviewd
Miriam en ik werden door het Brabants Dagblad geïnterviewd over het troostspreekuur in Tilburg, compleet met dinofoto. Lees het hier als je een account hebt (of kijk naar de dinofoto), en meld je aan!
16 april
Schapen die naar mij kijken
In Knockvologan werd ik veel bekeken door de daar wonende schapen. Dit is een selectie van de foto's die ik van ze maakte.
16 april
Engelse versie lijst
Voor de Menard Press heeft Fannah Palmer 'Een lijst van dingen die we missen' naar het Engels vertaald. A list of things we're missing staat nu online en wel hier. Om te delen met Engelssprekende mensen met lc/andere PAIS of anderen die geïnteresseerd zijn of zouden moeten zijn.
15 april
Tante Gien
In de nacht van zondag op maandag op stierf tante Gien, de oudere zus van mijn vader. Dag Gien, de aalbes doet het goed.
14 april
Plakband bewerkt door de zee
Tijdens het plastic zoeken op Traigh Gheal Beach vond ik een rolletje plakband dat het (deels) nog deed. Het was wel heel mooi geworden.
14 april
Leestip
Onderweg terug uit Schotland las ik de beste roman die ik in jaren las: O Caledonia (1991) van Elspeth Barker. Ik zie dat hij ongeveer nu in het Nederlands uitkomt bij Orlando, maar als je kunt, lees dan de Engelse versie. Grappig en poëtisch, over opgroeien in de jaren 40/50 als een meisje dat meer bij de andere dieren en de boeken hoort dan in de mensenmaatschappij en alles heel scherp ziet.
13 april
De mensen
1. Op St. Pancras zit ik tijdens het wachten op de trein naar Brussel naast een vrouw die een inbox vol mails heeft van McDonalds, Amazon, Starbucks en vergelijkbare bedrijven. Ze ziet er heel normaal uit. Uit het gesprek met de man naast haar maak ik op dat ze fysiotherapeut is.
2. Op de singel in Utrecht roept een man me van heel ver. 'Hoe laat is het?' brult hij. 'Een minuut voor negen uur,' roep ik terug. 'Een minuut voor negen uur?' 'Ja, een minuut voor negen uur.'
3. Met Jim de buurjongen praat ik over de schutting over de katten. Ik vertel dat Zmeu heel impulsief is en snel afgeleid. Als hij met Storm speelt en ineens een vliegje ziet gaat hij achter het vliegje aan. Hij is ook heel creatief en sociaal, zeg ik erbij. 'Net als ik,' zegt Jim. 'Hij heeft ook ADHD. En misschien ook dyslexie.'
4. De conducteur die ons in de trein vertelt over tussenliggende stations en aankomsttijden wil ook iets zeggen over mogelijke overstappen op station Amsterdam Centraal. 'Mogelijke aansluitingen die voor u van toepassing kunnen zijn,' zegt ze, en dan is het lang stil. 'Hoofddorp,' zegt ze dan. 'Perron 9.'
5. Op Brussel Zuid hebben ze in de vertrekhal een jungle nagebouwd met bankjes eromheen. Het duurt even voordat ik begrijp wat ik zie. Een deel van de planten is echt en een deel is nep. Het is een van de meest verwarrende fenomenen die ik in lange tijd aanschouwde.
12 april
Planten die stenen als gereedschap gebruiken
Op mijn eerste dag in Knockvologan nam Miek me mee naar het strand. Ik werd erg geraakt door de kleuren van de rotsen en de zee, en alle levensvormen op en bij het strand. Ook zag ik aangespoeld zeewier met stenen eraan. Miek vertelde dat het wier de stenen als anker gebruikt. Ik had onderweg gelezen in The Light Eaters van Zoë Schlanger, die eigenlijk betoogt dat wetenschappers planten vaak de verkeerde vragen stellen (vergelijkbaar met wat Vinciane Despret schrijft over dieronderzoekers). Zo bestuderen ze geen gedrag, maar proberen ze de functies van planten evolutionair te duiden (aan de hand van een soort mechanisch nut). Er zijn ook onderzoekers die wel in termen van gedrag denken, en daardoor andere dingen uitvinden (zoals dat planten onderscheid maken tussen zichzelf en anderen, maar ook tussen familie en vreemden). Planten bewegen natuurlijk veel langzamer dan dieren en meer plaatsgebonden, maar ze doen wel dingen. Door het wier zag ik ineens dat planten stenen als gereedschap gebruiken en nadat ik dat op het strand zag, zag ik het overal. Bomen op berghellingen gebruiken ook rotsen en stenen om zich aan vast te houden, of tegen te leunen. Op Mull kom je niet erg ver als je het niet doet, als plant of boom, door de kracht van de wind. Hier staat een fotoreeks.
11 april
Licht eten
Gisteren las ik over de groene zeeslak Elysia chlorotica, een van de weinige dieren die fotosynthese gebruiken - voedsel uit licht halen wordt als een eigenschap gezien die is voorbehouden aan planten, dus eigenlijk is deze slak zowel dier als plant. Als de zeeslak uit het ei komt eet hen van het groenwier om chloroplasten binnen te krijgen, die hen gebruikt voor de fotosynthese. Daarna eet de slak niet meer maar leeft van het licht. Ook zonder dit wier te eten hebben de slakken het vermogen tot fotosynthese, en ze kunnen dit allemaal door fotosynthese-ondersteunende genen die ze via endosymbiotische genoverdracht verkregen van de alg. Los van de poëtische implicaties laat deze slak zien hoe beperkt menselijk categoriseren is, zelfs in relatie tot heel basale categorieën als 'plant' en 'dier' die we als neutraal en fundamenteel beschouwen.
11 april
Rij
Ik ben ondertussen alweer langzaam aan het terugreizen naar Nederland. Gisteren zag ik hoe de mensen op Glasgow Central mooi in de rij gingen staan toen het perron van de trein naar Londen werd bekendgemaakt. Het deed me denken aan de koeien die ik twee dagen ervoor op het strand zag. Ze liepen over het strand naar de beek die Miek had opgenomen voor de troostpodcast om te drinken (het is erg droog op Mull).
We stonden precies op hun looplijn, dus de voorste koe begon te loeien om ons te zeggen dat we opzij moesten gaan. Achter haar zie je de kalfjes. Bij de beek gingen ze netjes in de rij staan om te drinken.
11 april
Rechtvaardig samenleven met onze medewezens
Ik werd onlangs geïnterviewd door Studio Plantaardig, je kunt de aflevering hier beluisteren (of via de geijkte podcastlocaties). Het interview gaat niet over uitsterven (zoals de aanprijzing suggereert, dat is waarschijnlijk om interesse te genereren) maar juist over hoe we rechtvaardig kunnen samenleven met anderen, en over het idee van meersoortig beraad.
10 april
Bladworden
Levermos.
10 april
Windworden
Blazend, fluisterend, aanrakend, platduwend, glijdend, omverduwend, roepend, bewegend, vormend, blijvend, afwachtend, aanvallend, afkoelend, verspreidend, verstrooiend, strevend, omgooiend, boombewerkend, houtbewerkend, zandbewerkend, zeebewerkend, loeiend, prikkend, pulserend, onderbrekend, herhalend, golfmakend, traanvormend, tegenbewegend, aanreikend, openend, verstorend, opruimend, vergetend, doenvergetend, alwetend, overgevend, omgaand, doorgaand, gaand.
9 april
Soorten wit
Miek leende me een boek over Gaelic namen voor het landschap. Het Gaelic heeft onder andere veel woorden voor de zeekust, water-landcombinaties (zoals 'drassig grasland') en rots-watercombinaties, maar ook meer en andere woorden voor kleuren. Kleuren zijn natuurlijk sowieso wonderlijk, niemand weet precies wat een ander ziet en waarschijnlijk is er (ook binnen diersoorten) redelijk wat variatie in hoe we kleuren waarnemen, maar sprekers van talen die andere of meer woorden voor kleuren hebben nemen wat ze zien zeker anders waar. De bovenste drie vakjes in het schema op de afbeelding zijn woorden voor schakeringen wit.
9 april
Zandbubbels
8 april
Solidariteit met de nertsen
Op het eiland wonen nertsen. Ze zijn de nazaten van nertsen die vanaf de tweede helft van de vorige eeuw zijn ontsnapt uit bontfarms of zijn vrijgelaten door activisten en die naar Mull zijn gezwommen. Door de boeren en een deel van de natuurliefhebbers worden ze verguisd omdat ze predatoren zijn (vooral omdat ze eieren en vogels eten, net als de mensen hier), en als ze worden gevangen dan worden ze altijd vermoord. Terwijl hun bestaan een getuigenis is van hun handigheid, levenswil en vrijheidsliefde.
7 april
Rond zonsopgang
Vandaag is het Olli's sterfdag. Het is hier weer stralend en de vlinders zijn ook wakker. Als het hard waait, droom ik heel wild. De afgelopen nacht was het rustiger en mijn dromen dus ook.
Vanochtend mocht ik mee vogels tellen met Miek en ranger Peter. Peter herkent alle vogels aan hun lied of roep. We zagen (of hoorden) ongeveer honderddertig goudplevieren, twee grote mantelmeeuwen, groenlingen en kneus, een wulp, een behoorlijk aantal scholeksters en kieviten, en ganzen en bonte kraaien en nog veel meer vogels. En ook vier hazen.
We gingen vroeg op pad, en een paar van de schapen op het weiland tegenover Knockvologan Studies lagen al klaar om naar de zonsopgang te kijken. Dat doen ze graag op die rots (ook naar de zonsondergang). Je kunt daarvandaan ook goed de zee zien.
6 april
Neighborhood philosophy
Ik las net een mooi stukje van Jeremy Bendik Keymer over buurtfilosofie. Hier.
6 april
Schriftmos
6 april
Niet-menselijke kunst
Op het meersoortige blog verzamelen G.C. Heemskerk en ik voorbeelden van kunst van niet-mensen. Hier op Mull hebben dieren en planten veel ruimte om zich te ontwikkelen en uit te drukken. Ik ben daar nogal door overweldigd, maar verzamel ook zoveel mogelijk mooie voorbeelden. Dus ga vooral naar dat blog om mee te kijken. Ik vul sommige reeksen nog aan, zoals die over planten die stenen gebruiken, maar daar zal ik hier ook nog een apart stukje aan wijden.
6 april
Meersoortige koekjes
Voor de lezing gisteren had Miek koekjes gebakken die voor vogels en mensen zijn (en waarschijnlijk door veel anderen ook worden gewaardeerd). De kippen vonden het een delicatesse, maar ze vinden water met een paar rijstkorrels ook een delicatesse, er zijn veel delicatessen in de wereld, en die moet je waarderen, is een van de lessen die we van hen kunnen leren.
5 april
De lievelingsbroek van de teken in Tireragan
Ze houden van groen. De broek is in het echt nog wat feller groen.
5 april
Schapenmeningen
Op zoek naar onderzoek over de sociale organisatie van schapen kwam ik op het artikel Sheep do have opinions van Vinciane Despret. Despret bespreekt daarin het schapenonderzoek van primatoloog Thelma Rowell, die erachterkwam dat vrij levende schapen net zulke complexe sociale structuren hebben als primaten. Hier.
4 april
De schapengemeenschap van Erraid
Gisteren mocht ik mee naar getijdeneiland Erraid, hier vlakbij, om de schapen op te halen voor hun wormen- en tekenkuur, en inenting. De schapen wonen overal op het eiland in kleine groepjes, en vier of vijf keer per jaar worden ze op deze manier bijeengebracht, waarna ze weer hun gang kunnen gaan. Boer John, de buurman van Miek en Rutger, nam het voortouw met Jill, Dan en Sparky.
Sparky, Dan en John.
We waren met best veel mensen, het idee is dat de mensen een lijn vormen in het landschap met John, Jill, Dan en Sparky aan de buitenste rand om de schapen overal vandaan te halen en te zorgen dat ze niet weer terugrennen. John is een van de weinigen die schapen nog op deze manier binnenhaalt en doet het al heel lang. De andere helpers kwamen van de spirituele gemeenschap op het eiland, de Findhorn Foundation, en er was een Nederlandse club vrouwen bij die de tuinen onder handen hebben genomen waarin de gemeenschap voedsel verbouwt.
Onderweg naar het boven.
Ik was nieuwsgierig naar het verzet van de schapen. Schapen staan bekend als meegaande wezens, een beetje sullig misschien, maar op deze plek hebben ze de ruimte om zich te ontwikkelen, individueel en als gemeenschap. Hun actorschap kwam al goed naar voren in de beschrijvingen van Miek en John over de klus - schapen ontsnappen vaak, ze kennen het landschap een stuk beter dan de mensen en hebben vaste plekken waar ze wegrennen. Ze kunnen zich ook verbergen. Op de rotsen zijn ze veel behendiger dan mensen (niet dan honden). Het eiland is eigenlijk van hen, zei iemand.
Sparky en Jill
Het was een erg mooie wandeling.
Dan op een rots.
Dan neemt even een moment voor zichzelf.
We zagen onderweg een zeearend en een ottersnelweg.
Halverwege de wandeling ontsnapte een groep van zes schapen, op een plek waar ze vaak ontsnappen.
En op het laatst wilden er drie niet mee, zij leven samen met een andere groep schapen in de buurt van het strand, maar zijn eigenlijk eilandschapen.
In afwachting van de ellende - dit is ongeveer een derde deel van de groep die we bijeenbrachten.
Toen het allemaal achter de rug was, aten een paar van de schapen snel wat van het kippenvoer.
Na afloop vroeg iemand me wat ik ervan vond. Het is een meersoortige culturele praktijk. John en de honden doen dit al heel lang, en schapen, honden en mensen weten hoe het werkt. De honden hebben heel veel lol in het werk en kennen meer voldoening dan de meeste honden. De schapen kennen Johns handgebaren overigens ook en reageren erop. Ik was vooral onder de indruk van de schapengemeenschap. En natuurlijk van de rotsen en het landschap (waar de mensen die hier wonen snel en behendig overheen kunnen lopen). Ik ben ook blij dat de schapen die schoonheid kennen. Andere dieren hebben net zo goed esthetisch besef als mensen - op hun eigen manieren natuurlijk - en mensen nemen ze dat af, zeker in de vee-industrie, op alle afgebakende graslandjes. Maar het kan anders.
4 april
Stenen eettafels
Verschillende mensen lieten me de afgelopen dagen stenen eettafels zien van vogels. Er staan er drie op het meersoortige blog.
3 april
The loss of the presumed world
Gisteren was alweer de zevende longcovidconversation, ditmaal met Pedro Pricladnitzky, over het verlies van reuk. Hij ging diep in op de fenomenologische betekenis van geur, op hoe ruiken ons in de wereld wortelt. Ik vond het een mooie en ook poëtische sessie, met inzichten die ook los van de lc relevant zijn - beter leren ruiken kan ook helpen om wereldlijker te worden. Je kunt hem hier terugkijken.
2 april
Kuilen en kukelstenen
Er woont hier een bijzondere kippengemeenschap, met eigen praktijken en routines. Ze hebben een vaste dagindeling wat betreft wandelingen door de tuin en goed zicht op voedzame planten. De haan (Haan) heeft ook vaste kukelstenen.
Dit is ook een kukelsteen, maar die heb ik nog niet in gebruik gezien.
De kippen graven ondiepe kuilen voor de beschutting en warmte dan wel koelte, net als de Roemeense straathonden. Onder de struik is een favoriete plek, in de struik kun je ook handig op takken zitten.
Onder het doucheblok zijn ook kuilen, dat is namelijk een heel geschikte plek om te verblijven als het stormt.
Ze bewegen samen ook in mooie vormen.
En gisteren deed Grootmoeder, de elder van de groep, een performance met een narcis.
2 april
2417 amfibieën overgezet
Ik heb vanaf Mull de paddenwerkgroep voor dit jaar weer afgesloten. Na de zomertijd lopen de dieren minder gevaar en bijna iedereen is overgestoken. Ik hoop dat sommige vrijwilligers op warme dagen evengoed gaan lopen. We hebben dit jaar 2417 dieren overgezet. In het eerste jaar (2021) waren het er 578 en er zijn er elk jaar 400/500 bijgekomen. Ik denk dat dat voor een deel komt doordat de vrijwilligers beter en talrijker zijn geworden, maar het zou me ook niet verbazen als de populatie groeit. Zeker qua salamanders. Want dat zijn er de afgelopen twee jaar echt meer dan ervoor. Bijna overal nemen de aantallen af, de populatie in het Vondelpark is zelf helemaal uitgestorven, dus het is wel bijzonder. We doen het voor de individuen natuurlijk, maar het draagt ook bij aan de biodiversiteit in het dorp. De populatie aan de grote straat waar ik woon is overigens wel bijna uitgestorven omdat mensen daar allemaal hun tuinen hebben betegeld (een doodvonnis voor wie in winterslaap is). Maar de rest doet het goed.
1 april
De verte in het groot en het klein
Vanochtend liep ik de Torr Fada op.
Dit is een roekennest, ik zag de roeken gisteren al op het veld achter de observatory waar ik logeer, ze waren druk in de weer.
1 april
Multispecies Assemblies
Vandaag verschijnt Multispecies Assemblies bij VINE Press. VINE Press is een kleine Amerikaanse anarchistische uitgeverij, dus de papieren exemplaren liggen in tegenstelling tot mijn andere boeken hier niet in de boekwinkel. Ik krijg nog informatie over hoe ze te bestellen zijn. Als e-book is het wel overal verkrijgbaar. Op 27 april is er een boekpresentatie in de vorm van een boekenclub online, in de avond, als ik meer details heb daarover dan deel ik die met jullie.
Over de inhoud: Animals speak. Plants do too. Seas and mountains are not a mute background to human actions, but have interests and agency. Many more-than-human beings are political actors. All of us are part of a web of relations in which we affect others and are affected by them. To counter the current ecological destruction and find more just ways to co-exist, humans need new ways of doing politics with other earth beings. In this book, Dutch philosopher Eva Meijer develops such a new political model: the multispecies assembly. Multispecies assemblies are a form of direct democracy in which some beings speak for themselves and others are represented. Living differently as humans is possible, but we must begin to listen to others, and learn from them.
Update: je vindt alle informatie hier. En hier is de link naar de boekpresentatie op 27 april.
31 maart
Knockvologan
Vanochtend nam ik al vroeg de ferry van Oban naar Mull omdat ik de komende negen dagen in Knockvologan ben. Jullie zijn ondertussen bekend met het werk van Miek Zwamborn, en ik heb ook al eerder over deze plek, Knockvologan Studies, geschreven. Ze hebben een mooie website met veel informatie, die vind je hier. Miek liet me het dichtstbijzijnde strand zien en ik ontmoette de kippen en ook veel schapen.
Ik heb al heel veel gezien, onder andere veel soorten slakken en veel samenklonteringen van plant, steen en dier. Er zijn zoveel manieren om in de tijd en de ruimte te bestaan, om samen met anderen te zijn. Hier in de buurt wonen ook raven, ik hoop dat ik ze snel zie.
Ik werd zelf ook opgemerkt door verschillende medewezens.
30 maart
Zijn gebleven
In elkaar over leven. Lopen, hevelen. In de kamer open leven en samen worden. Stam vergeten, schudden aan het weten. In de tijd een ander zijn gebleven. Tegen randen duwen. Met een natte vinger een grens uitwissen. Warme wezens zoeken elkaar op. Ademhalen is de lucht delen. Er was nog steeds een zelf of twee maar beter. Toekijken. Iets zeggen. Stil zijn. Niet meer in staat zijn te vergeten. Al nooit echt in staat zijn geweest. Maar nu keer twee. Veranderd zijn gebleven.
30 maart
Palmen in Oban
En hier moest ik ook om lachen.
29 maart
Langzaam reizen
De man aan de overkant van het gangpad is een jaar of zeventig. Hij is bezig met verscheidene datingapps op zijn telefoon. Omdat hij vlakbij me zit kan ik meelezen. Hij krijgt steeds notificaties. De man datet vooral met vrouwen, maar er is ook een langharige man die hem een foto opstuurt (de man op de foto doet me denken aan die langharige van The Young Ones, maar dan ouder). De man naast me noemt hem gorgeous en maakt afspraakjes voor als hij weer thuis is. Ik zie hem twijfelen over antwoorden. It’s a deal baby, schrijft hij aan een vrouw met blonde lokken. Dan maakt hij babe van baby en verstuurt het bericht. Er is ook een app-conversatie met een vrouw die hij afgebroken heeft, haar laatste berichten zijn schreeuwen om antwoord. Hij kijkt er soms naar. Misschien zit het hem toch niet lekker.
We zitten in de bus van Carlisle naar Glasgow, de treinen rijden op dit stuk blijkbaar niet vandaag, dit is het vervangende vervoer. Ik ben bezig met een langzame reis naar the Isle of Mull, maar zo langzaam was nou ook weer niet de bedoeling. Ik had me ook verheugd op het uitzicht en vanaf mijn plek zie ik alleen de snelweg. Toch vind ik het niet erg. Het regent en naast me zit een jongen met een hoodie, met zijn hoofd tegen het raam. Hij slaapt niet maar rust op zijn manier misschien uit. Het is ouderwets, zo met de bus, ik kan niet lezen want dan word ik wagenziek en dus ben ik alleen hier. De oudere man met de datingapps laat nu een voorgesteld profiel zien aan de vrouw die naast hem zit. Ze lachen. Hij kan beter met haar iets beginnen dan met al die mensen online, maar misschien heeft ze al iemand. Ze ziet er ook te vlot uit voor hem.
Vanochtend werd ik wakker van de geur van urine. Ik word zelden wakker van een geur, maar dit was erg genoeg om me uit de hotelkamer te drijven. Het kwam uit de badkamer, uit het riool waarschijnlijk of gewoon door de muren. Met de airconditioning aan ging het beter. Ik kon toen ik uit bed stapte wel direct koffie uit een apparaat in de hal halen, dat vind ik altijd een goede toevoeging aan een hotel. Ik koos eerst voor een M en daarna voor een S, allebei de aanduidingen leidden tot exact dezelfde hoeveelheid koffie. Ik was erg vroeg wakker, maar morgen is het zomertijd, dan kom ik weer terug in de Nederlandse tijd.
Na aankomst in Glasgow bezoek ik voor het sluit nog snel de Gallery of Modern Art. Het is geen groot museum, maar heeft een goede collectie. Ze werken ook veel samen met mensen in de buurt en ik zie een houder met meditatieoefeningen, om beter naar de kunst te kunnen kijken. Het is ook gratis, waardoor mensen makkelijk naar binnen lopen, en je je welkom voelt (dat zou eigenlijk het eerste zijn wat je moet doen in een rechtvaardige samenleving, de musea gratis maken, net als OV, onderwijs en zorg).
Op de hotelkamer is er achter de televisie een blauwe cirkel bevestigd. Zo komt de tv extra goed uit. Vanavond lees ik verder in The Lighteaters, een boek over planten van Zoë Schlanger, want op Mull ben ik onder andere benieuwd naar de levens van de planten. Ik heb al geleerd dat planten meer rekening houden met degenen aan wie ze verwant zijn. Ze gaan bijvoorbeeld niet in elkaars zon staan, wat ze bij vreemden wel doen. En dat ze door de lucht met elkaar communiceren met feromonen. En dat planten meteen hun immuunsysteem aanzetten als ze worden aangeraakt - hun elektriciteitsniveau knalt ook omhoog, zeker als iemand in ze knijpt. Maar daarover later meer.
28 maart
Hoi Londen
27 maart
The limits of our language
Ik werd door Adam Sudewo geïnterviewd over Dierentalen, De grenzen van mijn taal en Multispecies Assemblies. Je kunt het stuk hier lezen (in het Engels). Het laat mooi zien hoe de boeken zich tot elkaar verhouden.
26 maart
Het leven leert vanzelf
Op zoek naar een foto voor het Brabants Dagblad kwam ik op het weblog dat ik met Miriam samen had, en dat is eigenlijk een erg goed weblog, met ook goede categorieën. Je kunt het hier bezoeken. De comments zijn ook pico bello.
26 maart
Aankondiging boekentroostspreekuur (online) bij HetMoet
.jpeg)
Boekentroostspreekuur bij HetMoet
29 april 19.30 uur – 20.30 uur
Op 29 april is er een boekentroostspreekuur van kunstenaars Miriam Reeders en Eva Meijer en Uitgeverij HetMoet. Reeders en Meijer werden allebei geconfronteerd met ernstige ziekte. Ze spraken veel over ziekte, zorg en het gebrek daaraan. Eind 2024 richtten ze De Vereniging ter Bevordering van de Troost op, een kunstproject over aandacht, luisteren en zorg. Voor mensen die ziek zijn, maar ook voor alle anderen. Want we kunnen in de wereld van nu allemaal wel wat troost gebruiken. Voor dit online boekentroostspreekuur bundelt De Vereniging ter Bevordering van de Troost de krachten met Uitgeverij HetMoet. We praten over de troost van boeken, van lezen, en van praten over boeken. Ook lezen we gedichten voor. Tijdens het troostspreekuur zullen Reeders en Meijer eerst een presentatie geven over boeken die hen troost geven. Daarna gaan we in gesprek, dus neem vooral een boek of gedicht mee om met de anderen te delen. Deelname is gratis, maar de plaatsen zijn beperkt, dus geef je op via anouk@hetmoet.com. Het spreekuur is van 19.30 tot 20.30. Meer informatie vind je op www.troostvereniging.nl en https://www.hetmoet.com/details-en-registratie/boekentroostspreekuur-met-eva-meijer-en-miriam-reeders.
26 maart
Aankondiging troostspreekuur bij Wobby (op locatie in Tilburg)
Troostspreekuur bij Wobby in Tilburg
23 april 13.00 uur – 14.00 uur
Kunstenaars Miriam Reeders en Eva Meijer houden op 23 april een troostspreekuur bij Wobby in Tilburg. Reeders en Meijer werden allebei geconfronteerd met ernstige ziekte. Ze spraken veel over ziekte, zorg en het gebrek daaraan. Eind 2024 richtten ze De Vereniging ter Bevordering van de Troost op, een kunstproject over aandacht, luisteren en zorg. Voor mensen die ziek zijn, maar ook voor alle anderen. Want we kunnen in de wereld van nu allemaal wel wat troost gebruiken. Tijdens het troostspreekuur zullen Reeders en Meijer eerst een presentatie geven over troost. Daarna gaan we in gesprek en doen we een tekenoefening. Het spreekuur wordt gehost door Wobby. Wobby.club is een platform voor visuele kunst met tekenen als focus. De bijeenkomst vindt plaats in NS16, aan het NS plein 16 te Tilburg (aanbellen bij Wobby). Toegang is gratis, maar de plaatsen zijn beperkt, dus geef je op via troostvereniging@proton.me. Meer informatie vind je op www.troostvereniging.nl.
26 maart
De zesde longcovid+conversation
Gisteravond was het alweer tijd voor de zesde long covid+ conversation. Ditmaal sprak ik met Vivek Bhatt over kinderen en long covid vanuit het oogpunt van mensenrechten. Het gesprek staat online voor wie het wil terugkijken. Het is een ontzettend belangrijk onderwerp dat veel te weinig aandacht krijgt. Dus deel deze video vooral met geïnteresseerden en mensen die niet geïnteresseerd zijn maar dat wel zouden moeten zijn.
25 maart
Begravningen
Van Hans Wigert
24 maart
Uit Het witste woord, Uitgeverij Cossee 2023
23 maart
Bidden naar een onbekende god
Aan het eind van de paddentrek heb ik altijd zin om te bidden. Ik ben niet religieus opgegroeid en heb nooit gebeden, maar de confrontatie met zoveel dood en lijden van de dieren die gewoon de straat over willen steken zorgt ervoor dat ik bij ze wil zitten en mijn hoofd wil buigen. Vooral bij degenen die ik zelf dood moet slaan omdat ze niet zullen genezen en anders nog urenlang lijden. Ik doe wat ik zou willen dat ze met mij zouden doen als de rollen omgedraaid zouden zijn. Maar hun blikken branden gaatjes in mijn ziel die blijven. Gisteren had ik een persoonlijk overzetrecord van 150 dieren, vooral kikkers. Van donderdag tot en met zondag hebben we er 1320 overgezet. Op dit soort drukke avonden zijn er ook altijd veel sterfgevallen. Mensen praten graag over zinloos geweld, en het doodrijden van deze dieren is volstrekt zinloos. Het is te vermijden, maar daarvoor moeten mensen hun privilege even opzijzetten. Het is echt, het overzetten, echter dan de meeste dingen. Voor de padden, kikkers en salamanders is er niets wat belangrijker is.
22 maart
Mens-plant verwikkelingen in de buurt van Radius
21 maart
De veelheid van alles
Met De vereniging ter bevordering van de troost hebben we twee nieuwe troostspreekuren gepland. Eentje op locatie in Tilburg op 23 april om 13 uur, en eentje online op 29 april 's avonds, dat is een boekentroostspreekuur in samenwerking met Uitgeverij HetMoet. Ik zal ze nog serieus aankondigen, maar dan kunnen jullie de data vrijhouden. Als je nu denkt: wat is dat voor vereniging? Dan kun je op onze website meer lezen.
Ook is de paddentrek ineens in volle gang. Gisteravond hebben we 297 dieren overgezet. Ik ga de komende avonden weer lopen.
En je kunt je aanmelden voor de meersoortige beraden over waterrechtvaardigheid die we organiseren bij onze fontein in Delft. Op 4 mei zijn volwassenen welkom en op 18 mei kinderen. Dan kun je meteen de tentoonstelling in Radius bekijken, die vandaag goed werd besproken in de NRC.
20 maart
De hardlopers
Gisteravond renden de renners van een hardloopclubje van AC Waterland hun rondjes om de vijvers waar we met de paddenwerkgroep lopen. De amfibieën bleven de afgelopen weken in hun winterverblijf vanwege de kou, maar gisteravond kwamen ze weer tevoorschijn. Ik had de hardloopclub een paar weken eerder al gezien en gewaarschuwd, maar dat was op een koudere avond en toen konden ze minder kwaad. Nu waren er meer dieren onderweg, en dus vroeg ik de hardlopers of ze misschien tijdens de trek elders hun rondjes kunnen rennen. Het dorp is nogal groot en ze hebben het hele Twiske (dat zei ik er niet bij), terwijl de trek alleen rondom deze vijvers plaatsvindt. De man met de lamp die de ongeveer vijftien wat oudere vrouwelijke renners begeleidde werd meteen kwaad. ‘Wat een gezeik,’ zei hij. Ik probeerde het net als vorige keer aan hem uit te leggen – als je hardloopt dan zie je zeker de salamanders niet en op de donkere stukken de kleinere padden ook niet, dus loop je het risico ze te vertrappen. Deze dieren zijn beschermd in Nederland en je moet rekening met ze houden (nog los van dat het tamelijk psychopathisch is om dieren moedwillig te vertrappen, maar dat zei ik er ook niet bij). Maar ik begreep al snel dat het geen gesprek werd, dus ik zei dat ik wel een mail zou sturen naar de club. De renners zeiden helemaal niets, alsof ze zelf geen mening hadden en de man niet alleen hun leider was in het hardlopen, maar ook in het nadenken en de moraliteit. Een heel vreemde ervaring. Het leek me een goede metafoor voor hoe het nu in Nederland gaat. De regering zegt op alles ‘wat een gezeik’ en breekt ondertussen talloze instituties en praktijken af en het volk (wie kan rennen) dendert door, zodat wie en wat kwetsbaar is wordt vertrapt. Ik bleef in de buurt van het clubje lopen om te redden wie er nog te redden viel. Ze hebben een salamander doodgetrapt. Een tijdje later kwam er een vrouw op de fiets naar ons toe, die zei dat ze vanaf volgende week weer in het Twiske zullen hardlopen. Ze vertelde dat ze het beginnersclubje zijn en vaak vallen in het Twiske, als ze daar rennen wanneer het te donker is. Ik heb haar bedankt voor de informatie, want wat zeg je tegen zo iemand. Volgend jaar zien we weer verder.
20 maart
Schelp die ik vond in de buurt van de schelpenboom
19 maart
Het zachte leven
18 maart
De schelpenboom
De vogels leggen de schelpen in de boom, als ze eruit eten. Vandaag zag ik dat iemand er een steen op heeft neergelegd. Ik vraag me af wie, want hier lopen geen mensen langs.
17 maart
Brussel II
16 maart
Brussel
16 maart
Kunst van vogels en mensen
Ik zag in Brussel veel kunst, waaronder een aan te raden tentoonstelling van Paulo Nazareth in Wiels en veel goed werk van vogels. Van de vogelkunst heb ik een aantal foto's gemaakt voor het meersoortige blog. Hier.
15 maart
Mijn moeder
14 maart
Het geheim van de klank
Gisteren overleed de Russische componist Sofia Goebaidoelina, die in Duitsland woonde. Ik heb eigenlijk al jaren niet meer naar haar werk geluisterd, hoewel ik soms aan haar dacht. Toen ik net begon met muziek maakte het fragment met de stenen (vanaf 3.43) uit De Toonmeesters, en eigenlijk die hele docu, veel indruk. Vanochtend luisterde ik naar deze tien cellopreludes, dat zijn eigenlijk net tien korte verhalen, of tien beginnetjes van hetzelfde verhaal, of tien keer hoe je gedachten kunnen klinken als je in verschillende stemmingen bent.
13 maart
Meer-dan-menselijk ontwerp
Twee jaar geleden schreef ik een tekst over dat mensen van vogels kunnen leren hoe lichter te leven. Want we laten veel te veel troep achter. In plaats van stenen huizen kunnen we beter nesten bouwen. Die tekst is nu verschenen in Decentering Design : Practice in a More-than- human World. Ik heb nog geen exemplaar ontvangen, maar het ziet er online in elk geval mooi uit.
13 maart
Een antwoord
Iemand bracht een antwoord mee. We pakten het samen uit. Was dit het nu? We zaten in een kring, hielden de woorden nog even bij ons. Het was een goed antwoord, solide, tenminste voor zover we konden beoordelen. Maar het was niet waar we op hoopten, misschien verklaarde dat ons ongemak, onze aarzeling. Het is niet waar we op hoopten, zei eens van ons en de rest knikte. Het deed niet af aan onze eerbied, ook niet aan onze plicht. Nu was dit het antwoord, nu moesten we dit volgen. Buiten renden de hazen, zij wisten hier niet van, zouden er ook nooit van weten.
12 maart
Hier
Ik geef je iets van woorden. Ik probeer het simpel te houden. Jij houdt van simpele woorden. Ik geef je het woord hier. Hier ben ik. Hier, dit is alles. Hier, kijk nou. Er is iets aanwezig dat eerder niet bestond en dat is hier, bij ons, het huist in het tussen-ons en het tussen-ons is veilig, warm, bekleed met mos. Mos is ook een simpel woord en simpel aan te raken, net als vacht. Je vacht op aanraakafstand, bijna hier. Een lokwoord. Hier. Je naam.
11 maart
Vlinder
De paddentrek is later dan vorig jaar. We hebben al wel 737 dieren overgezet, maar dat is omdat ik veel vrijwilligers heb dit jaar. Vorig jaar was er in februari al een piek, nu hebben we nog geen echt drukke dagen gehad. Gisteren had ik een hoop padden in een straat, het leek wel alsof ze allemaal op een rij zaten, klaar om naar de sloot gebracht te worden. Ik assisteerde ook een tandem kikkers en een vlinder (een dagpauwoog), die stil op de straat zat met haar vleugels tegen elkaar. Ik heb haar op een struik gezet met bloemen. Vanavond waren er maar twee padden onderweg, ik was wel blij dat ik toch een rondje liep omdat ze allebei midden op de straat zaten.
10 maart
The Politics of not Eating Animals Slotconferentie
Ondertussen staat het programma voor de conferentie in mei online en wel hier. Het is niet mogelijk om er de 22e en 23e bij te zijn, maar bij de online opening is iedereen welkom.
9 maart
Het Twiske rond 7 uur vanochtend
Mensen zeggen vaak dat het stil is in de natuur maar dat valt best tegen. Vanochtend waren de vogels in elk geval oorverdovend in gesprek. Luister maar (zangvogels op de voorgrond, watervogels waaronder verschillende ganzensoorten, eenden en smienten op de achtergrond).
9 maart
Verkeersslachtoffer
8 maart
Tentoonstellingstekst Nourishing without trying to van Het Meersoortig Collectief
Nourishing without trying to is een fontein en een serie gesprekken bij kunstcentrum Radius. Mensen gaan er vaak vanuit dat het water van hen is, maar water behoort aan zichzelf toe, en alle aardbewoners zouden er in gelijke mate gebruik van moeten kunnen maken. In dit project onderzoekt het Meersoortig Collectief wat waterrechtvaardigheid inhoudt, samen met andere dieren.
Radius is gevestigd in een oude watertoren en pompgemaal. Van oudsher is drinkwater bestemd voor mensen. Mensen onttrekken het aan de aarde, met consequenties voor niet-mensen. Dat ging lang goed, maar water wordt momenteel in heel Nederland steeds schaarser door de opwarming van de aarde en andere problemen die samenhangen met de klimaatcrisis. Dit is veroorzaakt door menselijk handelen. Ook is het water in Nederland ernstig vervuild, wat bijvoorbeeld in natuurgebieden tot grote problemen leidt voor niet-menselijke bewoners. Volgens Natuurmonumenten komt dit onder andere door het gebruik van bestrijdingsmiddelen, meststoffen in het water, overmatige waterafvoer, grondwateronttrekkingen en de al genoemde klimaatcrisis. De schade dreigt onomkeerbaar te worden. We moeten dus een ander beeld over het recht op water ontwikkelen. Hiervoor moeten we luisteren naar de zachte stemmen, die van degenen die nu geen recht van spreken hebben.
Wij luisteren in dit project vooral naar de insecten, vogels en planten die in de tuin van Radius leven of er op bezoek komen. We nodigen hen uit met ons in gesprek te gaan, over hoe de fontein eruit moet zien. De fontein bestaat uit losse elementen, die we zullen gebruiken om aan insecten en vogels te vragen hoe zij willen dat de publieke ruimte wordt ingericht. Als bewoners en wezens die afhankelijk zijn van deze plek hebben ze het sterkste recht op de ruimte en dus het meeste recht van spreken. Uiteindelijk is het de bedoeling dat de fontein ze een veilige plek biedt om te drinken of zich te wassen, en in de zomer schaduw en verkoeling. Behalve met de bewoners van de tuin van Radius gaan we ook met mensen in gesprek. We spreken met menselijke experts (zoals politici en ecologen), buurtbewoners en kinderen over meersoortige waterrechtvaardigheid.
In dit project nemen we ook het water zelf serieus, als entiteit die we respecteren. Volgens de tao lijkt water zwak, maar is het uiteindelijk sterker dan wat dan ook in de wereld. Water voedt alles moeiteloos. Van het water kunnen we leren hoe we anders kunnen leven.
Bijeenkomsten
1. Meersoortige inventarisatie 23 maart
Tijdens deze bijeenkomst gaat het collectief met menselijke experts in gesprek over wie er in de buurt van de fontein leeft en recht heeft op water. Met experts bedoelen we politici en ecologen, maar ook kunstenaars, vogelaars, knutselaars, daklozen en anderen die vanuit hun expertise kunnen meedenken over rechtvaardig de ruimte en het water delen. We beginnen met een luisteroefening. Tijdens de bijeenkomst zoeken we mooie takken, stenen en bladeren om toe te voegen aan de fontein, en denken we na over hoe we beter met andere dieren kunnen spreken. Op een groot vel papier tekenen we over wie en wat we het hebben.
2. Samenleven met menselijke en niet-menselijke buren 4 mei
Tijdens deze bijeenkomst gaat het collectief met buurtbewoners over hoe we rechtvaardig de ruimte kunnen delen met niet-mensen. We bespreken de geschiedenis van Radius en het recht op water in tijden van klimaatcrisis. De menselijke verantwoordelijkheid in het groot en klein staat centraal, en het zoeken naar manieren om beter naar elkaar (naar mensen en niet-mensen) te luisteren in tijden van polarisatie. We beginnen met een luisteroefening. Tijdens de bijeenkomst zoeken we mooie takken, stenen en bladeren om toe te voegen aan de fontein, en denken we na over hoe we beter met andere dieren kunnen spreken.
3. Water voor de toekomst 18 mei
Tijdens deze bijeenkomst gaat het collectief met kinderen in gesprek over wie er nu en later recht heeft op water. Is drinkwater vooral voor mensen of ook voor honden en vogels? Moet je elke dag douchen? Moeten mensen zorgen dat andere dieren water hebben? Welke dieren leven er eigenlijk in het water? Wat is water eigenlijk voor iets? Hoe zou het zijn als je net als water van vorm kunt veranderen? Tijdens de bijeenkomst zoeken we mooie takken, stenen en bladeren om toe te voegen aan de fontein, en denken we na over hoe we beter met andere dieren over dit soort vragen kunnen praten. Deze activiteit is geschikt voor kinderen van 5-10 jaar.
7 maart
Performance tijdens boekenclub
Woensdagavond was ik te gast bij een Turkse boekenclub. De katten besloten tijdens het gesprek een performance uit te voeren. Ze sprongen op de deur (vanaf de grond, iets wat ze nooit eerder hebben gedaan) en van daar op de boekenkast om boeken naar beneden te gooien. Miez was de eerste, zoals je ziet op dit screenshot (ik was niet aan het rappen), en Zmeu volgde een kwartier later. Ik deed alsof er niets aan de hand was, maar het bleek goed te zien te zijn geweest voor de deelnemers.
7 maart
Winactie
Gisteren was ik te gast bij Tijd voor Max om over Muizenleven te vertellen. Ze hebben nu een winactie georganiseerd omtrent het boek. Wil je daaraan meedoen, bezoek dan hun site.
6 maart
De vereniging ter bevordering van de troost heeft een website
De titel van dit bericht zegt het al. De troosttekeningen zijn van G.C. Heemskerk, dat moet nog worden toegevoegd door de webmaster, maar de rest klopt. Op de site vind je een troostlijst, een podcast, een enquête, oefeningen en nog veel meer. Enjoy lieve mensen en deel de site met iedereen die wel wat troost kan gebruiken. Hier.
6 maart
De fontein voor insecten en vogels werkt
Vanaf zaterdag is de fontein te zien bij Radius in Delft. We gebruiken de verschillende elementen om te delibereren met menselijke en niet-menselijke buurtbewoners. Het werk zal pas aan het eind van de tentoonstelling zijn permanente vorm hebben.
5 maart
Muizen bij nooit meer slapen
Vannacht was ik te gast bij Nooit Meer Slapen om te vertellen over Muizenleven (dat morgen verschijnt) en Variaties. Je kunt het gesprek hier terugluisteren.
4 maart
Mireille Berman
Via de grapevine hoor ik dat Mireille Berman is overleden. Ze werkte bij het Letterenfonds en ook een tijdje bij Cossee, zo leerde ik haar kennen. Ze heeft veel gedaan voor mijn werk in het buitenland en voor de Nederlandse literatuur in het algemeen. Bovendien was ze slim, aardig en betrokken, voor mij een van de mensen die de goede dingen zeiden tijdens de long covid. Ik wist niet dat ze ziek was, zoveel contact hadden we niet, maar ik vind het heel erg dat ze dood is. Ze was een van die onzichtbare mensen aan wie de literatuur veel te danken heeft en een bijzonder iemand. Op de site van het Letterenfonds staat een in memoriam.
4 maart
Bomen en anderen
3 maart
Bericht van de duif
Bij de tentoonstelling van vorig jaar hebben G.C. Heemskerk en Shani Leseman samen met Norbert Storm en natuurlijk de duiven uit Den Haag en Rotterdam een film gemaakt. Die kun je hier bekijken en ik zou dat zeker doen want hij is erg mooi geworden.
2 maart
Verdubbelingen
1 maart
Drie pijlen
1 maart
Blad bewerkt door de tijd
(gevonden en ingescand)
1 maart
Omslag
Dit is het omslag van Multispecies Assemblies. Ik denk dat het snel uitkomt maar weet de precieze datum niet. De afbeelding op de voorkant is van Tom Seidmann-Freud, inderdaad, familie van Sigmund, die veel hazenverhalen en -sprookjes illustreerde. Hier vind je meer tekeningen en een verhaal over de levensloop van deze vrouw.
28 februari
De omhelzing
27 februari
Het longcovidjubileum
Er verschijnen deze week her en der overzichtsstukken over corona omdat het vijf jaar geleden is dat de pandemie begon. Het is ontzettend vervreemdend om die te lezen omdat de meeste long covid helemaal niet noemen (de NOS gelukkig wel). Het gaat allemaal over corona in de verleden tijd, terwijl naar schatting 100.000 mensen in Nederland ernstig en permanent gehandicapt zijn door lc, en in totaal een half miljoen last heeft van beperkingen. Sommige mensen werden in het begin direct ziek en kregen daarna lc, dus zij hebben ook een jubileum. Ook ontstaat er (volgens het RIVM) nog steeds long covid: 3% van de volwassenen en 5% van de jongeren houdt klachten na een coronabesmetting. Ook in artikelen die het risico op nieuwe virussen benoemen wordt het bijkomende risico op postvirale klachten niet beschreven. Dit is feitelijk kortzichtig, maar ook een opgestoken middelvinger naar de mensen die aan huis of bed gekluisterd zijn en afhankelijk van anderen voor adequate zorg en bekommernis. Dit is natuurlijk niet nieuw: mensen met postvirale klachten na Q-koorts, met ME of chronische Lyme kennen het mechanisme. Maar het is wel erg.
27 februari
Eindelijk
Vijf jaar nadat ik de gemeente er voor het eerst om vroeg zijn er 72 ladders in de putten geïnstalleerd zodat de padden, kikkers en hopelijk ook salamanders eruit kunnen klimmen. Deze trappen passen alleen in de vierkante putten, niet de ronde, dus daar moeten we zelf wat op bedenken. Het voelt als een beetje gerechtigheid voor de amfibieën, in de wetenschap dat door de jaren heen tienduizenden van hen in deze putten verdronken zijn (in heel Nederland gaat het jaarlijks om miljoenen dieren die zo sterven, ze vallen in de putten en kunnen niet tegen de wanden opklimmen dus ze verhongeren of verdrinken).
26 februari
Betonmortel
Het onderste bassin van de fontein is van beton, dus Sjuul en ik moesten gisteren betonmortel kopen. Er blijkt bij de Hornbach een drive-through te zijn, dat is eigenlijk een bouwmarkt voor auto’s. Jullie kennen dit systeem misschien al maar voor mij was het een nieuw parallel universum. Bij de slagboom stond een strenge vrouw die vroeg wat voor soort beton we wilden, dan moet je dus direct het goede antwoord geven, waarna ze zei dat we in pad 3 moesten zijn. We moesten vooraf trouwens ook uitrekenen of de auto het wel kon dragen (ik heb een van de kleinste auto’s mogelijk). En dan moet je dus met de auto door de paden alsof je een lopende mens bent. De producten moet je zelf scannen en bij de uitgang afrekenen. Overal hangen grote borden met teksten over dat diefstal niet loont, waardoor je denkt: het zal wel makkelijk zijn om hier iets te stelen. De werknemers waren allemaal extreem welbespraakt, maar er zat er wel eentje constant in zichzelf te vloeken op zijn vorkheftruck. Al met al was het weer een totaal psychedelische ervaring.
25 februari
Water is van zichzelf en van iedereen
Vandaag was ik naar Delft om aan de fontein te werken. Ik haalde Sjuul op (hij maakt de fontein want dat kunnen GC en ik niet), en zag bij zijn atelier de bakjes die erin komen te hangen.
GC heeft er ook een atelier.
Het graven van Sjuul deed me aan Olli denken: secuur en geconcentreerd, steeds in rondjes de vorm goed bijwerken.
Er waren meer mensen aan het werk bij Radius. We aten samen een boterham, en ze deden de olijven allemaal tussen hun brood. Die truc kende ik nog niet, maar ik deel hem hier met jullie.
Over het project: We maken een fontein om in gesprek te gaan over waterrechtvaardigheid met menselijke en niet-menselijke buren. Radius is gevestigd in een oude watertoren en pompgemaal. Van oudsher geven mensen zichzelf het recht op het water dat beschikbaar is, met consequenties voor niet-mensen. Ook vervuilen mensen het grondwater, rivieren en de zee. Water wordt in heel Nederland boven steeds schaarser door de klimaatcrisis; dit is dus veroorzaakt door menselijk handelen. Wij willen een ander beeld over het recht op water ontwikkelen. We brengen in kaart wie recht heeft op het water en hoe we niet-mensen mee kunnen laten spreken over een rechtvaardiger verdeling. Hiervoor maken we een fontein naast de watertoren waar Radius in gevestigd is, die zijn uiteindelijke vorm krijgt in samenspraak met de insecten, vogels en anderen die daar wonen of op bezoek komen. We spreken ook met menselijke omwonenden, politici en kinderen over waterrechtvaardigheid.
24 februari
De plant van de notaris
23 februari
Yin-yangperfomances van Miez en Zmeu
Op het meersoortige blog heb ik foto's gezet van de yin-yangperformances die Miez en Zmeu hier doorlopend uitvoeren. Hier.
