31 oktober
Gutes Leben
30 oktober
Het lijkt formeel maar
Wat is 'beste' eigenlijk een lieve aanhef.
29 oktober
De politie en de waarheid
Vandaag schrijf ik in Trouw over het koesteren van klokkenluiders, parrhesia, structureel racisme en Sinéad O'Connor.
28 oktober
De kunst van het ziekmelden
In Het zijn en het niet schrijft Sartre over iemand die een fietstochtje maakt, op een gegeven moment neerploft en zegt 'ik kan niet meer'. Je kan heus nog wel, schrijft Sartre, want je bent niet dood. En zo kan je over het algemeen altijd nog wel verder. Bijna twee weken geleden begon ik hoesten en werd ik steeds zieker. Normaal gesproken fiets ik dan gewoon verder. Maar omdat ik de laatste jaren een paar keer vreemde (en aanhoudende) kwalen had, en omdat het steeds drukker wordt (en het was al druk), leek me dat nu geen goed idee. Ik meldde me dus ziek, onder andere voor een aantal optredens. Dat is vervelend, ik wil mensen niet teleurstellen. Daar komt bij dat ik het niet gewend ben - ik heb lang als zelfstandig ondernemer gewerkt en van heel weinig geld geleefd, en dan kun je je niet ziekmelden voor optredens. Maar het is ook gewoon hoe het gaat. Soms ben ik blijkbaar ziek, heeft mijn lichaam rust nodig, moet ik me ziekmelden.
27 oktober
Gezellig neergezet
Gelukkig staat 'ie goed op slot.
26 oktober
Of vissen pijn voelen
Gisteren las ik dat Victoria Braithwaite is gestorven. In de jaren negentig gingen de meeste mensen - ook dierenactivisten en wetenschappers - er nog van uit dat vissen geen pijn voelen. Braithwaite was de eerste die serieus onderzocht of dat zo was, en toonde aan dat vissen net als als zoogdieren, vogels, en al die anderen wel degelijk pijn voelen. Het belang van haar onderzoek is enorm, voor al die vissen, en voor de wetenschap. Op de website van de Guardian staat een in memoriam.
25 oktober
When animals speak
Mijn nieuwe boek is verschenen, het is het eerste academische boek dat ik schreef. Voor meer informatie en bestellen, klik hier.
24 oktober
Handmade
Gisteren kwam ik er bij toeval achter dat Ralph Levy dood is. Ik kende Ralph niet goed, mijn leven schampte het zijne alleen even toen ik begin 2016 in Ditchling was om Bird Cottage te bezoeken. Ik logeerde in de hut in zijn tuin, aan de overkant van de weg van Bird Cottage, die hij via Airbnb verhuurde. Ralph, die oorspronkelijk uit Nieuw-Zeeland kwam en daarom misschien voor reizigers een verschil wilde maken, was ontzettend behulpzaam. Hij haalde me op het station op omdat de bussen maar zelden reden en bracht me in contact met allerlei mensen die misschien wat over Howard wisten (zoals Michael Alford, die haar als jongen meemaakte omdat ze bevriend was met zijn vader). Ralph was pottenbakker en gaf daarin ook les, daarnaast werkte hij aan het huis waarin hij woonde, The handmade house. Het was een jongensschool geweest en in zeer slechte staat toen hij er kwam, een deel was zelfs uitgebrand, maar hij had het ontzettend liefdevol en mooi opgeknapt. Ik dacht dat ik hem nog wel eens tegen zou komen (er zijn plannen nog eens een lezing in Ditchling te geven), maar hij is begin 2018 plotseling overleden. Op lokale websites lees ik dat hij een tentoonstelling kreeg in het plaatselijke museum (dat is een erg mooi museum, dus goed dat dat gebeurd is) en dat hij een inspirerende docent was. Dat laatste kan ik me goed voorstellen. Ik hoop dat ze goed voor het huis zorgen.
23 oktober
De miniwereld
Vorige week zat ik onderweg naar de villa van Marguerite Yourcenar in de auto bij een Franse antropoloog die Nederland onderzoekt aan de hand van kijkdozen. Kijkdozen blijken een specifiek Nederlands verschijnsel te zijn - in een deel van Duitsland maken ze ze ook, maar het is er niet de traditie die het bij ons is - hier maakt iedereen ze wel een keer. De antropoloog dacht dat kijkdozen de reden zijn waarom Nederlanders zo gelukkig zijn. Nederlanders voelen zich volgens hem altijd klein - daar zijn talloze gedichten en verhalen over. Klein in het landschap, klein tussen de buurlanden. In de kijkdoos wordt dat echter omgekeerd: het kind dat een kijkdoos maakt, kan zich wanneer ze in de zelfgemaakte miniwereld kijkt even groot wanen - of zelfs god. Dat moment constitueert ons als gelukkige wezens. Ik dacht aan de kijkdozen die ik zelf gemaakt had - een herfstkijkdoos (dat is heel typisch, zei de antropoloog), en eentje waarin ik een huis namaakte. Ik ging na school de buren langs, die voor een kwartje in de kijkdoos mochten kijken. Ook dat ritueel bleek vrij standaard te zijn. Zelfs voor mijn toelating voor de kunstacademie was de opdracht een kijkdoos. De antropoloog vertelde verder, over de kijkdoos als moederschoot, een psychoanalytische benadering, terwijl we door het Noord-Franse landschap reden. Ik was voor mijn gevoel al weken onderweg, en de wereld leek daardoor, ingekaderd door treinramen en autoramen, steeds kleiner te worden. Toen we er waren wilde ik eigenlijk alleen maar wandelen tussen de bomen, maar we moesten naar binnen voor een lunch. De antropoloog vertelde dat hij ook geïnteresseerd was in schoenendozen, vooral in winkels waar ze geen schoenen tentoonstelden, maar alleen de dozen.
22 oktober
Hier woont de enthousiaste husky
21 oktober
Zoveel talen
Toen ik in Göteborg was, werd ik geïnterviewd voor de Zweedse tv over de vertaling van Dierentalen. Dat is vorige week uitgezonden en hier te bekijken.
20 oktober
Stammen
Op instagram plaats ik foto's van bomen. Ik lette altijd al op bomen, maar hierdoor kijk ik nog beter naar ze. Gisteren las ik een mooi stuk over wat we van ze kunnen leren, in relatie tot de geschiedenis, omgaan met andere organismen en de toekomst. Hier.
19 oktober
Emancipatie
Op de website van de NOS las ik een interessant nieuwsbericht over vrouwelijke criminelen. Europol vraagt om de hulp van het publiek om vrouwelijke criminelen op te sporen. 'De laatste decennia is als gevolg van emancipatie het aandeel vrouwen in de misdaad gegroeid,' schrijft de correspondent. Maar: '(b)ij geweldsmisdrijven zie je ze bijna niet, geweld is voor veel vrouwen geen middel om iets te bereiken.' Los van of dit een empirische waarheid is (en als het dat is: of het om nature of nurture gaat), of een stereotype oordeel, roept dit de vraag op wat de toename van vrouwelijke criminelen gaat doen voor het criminele circuit. Minder geweld? Of zou het vrouwelijke deel van de bevolking gewelddadiger worden? Lees het hele bericht hier.
18 oktober
Burgers en soevereine staten
In Trouw schrijft Alexandra van Ditmars een serie artikelen over de belangrijkste werken in de dierethiek. Deel 2 gaat over Donaldson en Kymlicka's Zoopolis, met medewerking van ondergetekende. Hier.
17 oktober
Mooi hoor, de begraafplaats als natuurgebied
16 oktober
Stilte
In de trein komen een vrouw en man in het zitje naast me zitten. ‘Kan je wel even zeggen,’ zegt de man. ‘Als je ergens anders wil zitten.’ ‘Het was een stiltecoupé,’ zei de vrouw. ‘Dan mogen we helemaal niet praten.’ Vervolgens zijn ze stil tot ze in Utrecht uitstappen.
15 oktober
De regels van het spel
Vandaag schrijf ik in Trouw over de vraag of de recente protesten van boeren en Extinction Rebellion als burgerlijke ongehoorzaamheid gezien kunnen worden. Lees het hier. (Waarom er een accent op vooral staat weet niemand: het woord vooral is al een accent in zichzelf, maar blijkbaar wilde de redactie dat nog eens benadrukken.)
14 oktober
Villa Marguerite Yourcenar
13 oktober
Beleefd
Ik verliet metrostation Oxford Circus bij de uitgang Oxford Street. De mensen voor me op de trap liepen heel langzaam. Ik kon niet zien waarom en als een echte ongeduldige Nederlander deed ik een stap opzij. Voor degene voor me klom een man met een wandelstok breeduit stapje voor stapje de trap op. Er was ruimte om in te halen, maar dat zou betekenen dat de man een stukje had moeten opschuiven, zijn schuifeltocht naar boven had moeten onderbreken. En dus liep iedereen even heel langzaam, een processie uit beleefdheid.
12 oktober
Handig voor als je zin hebt om even lekker de prullenbak te föhnen
11 oktober
Patronen
Gisteren maakten we een boottocht in Hickling Broad, een natuurgebied ten zuiden van Norwich. Met wij bedoel ik Kate van het Centre for Writing, haar echtgenoot, en Patrick, een journalist die me wilde interviewen voor The Guardian. Patrick bleek veel van de omgeving te weten en vertelde onder andere dat Emma Turner, over wie ik hier eerder geschreven heb, op haar boot bij een van de vele eilandjes in Hickling Broad woonde. De boottocht was om vogels te bekijken, maar we zagen alleen wat ganzen, eenden en een roofvogel die ik niet herkende. Het gaf niet, het water was rustgevend. Mooie patronen, merkte een lid van ons gezelschap op, en dat was zo. Na afloop lunchten we in een pub met de toepasselijke naam The Greyhound, waar ze een vegan burger hadden die uit een grote paddenstoel bleek te bestaan. Het interview vond daar ook plaats. Ondertussen was de fotograaf naar het dierenasiel nabij Hickling Broad gegaan om te vragen of ik daar met de dieren op de foto mocht en gelukkig kon dat. Ik ontmoette het paard Fagin en het konijn Rudy, die lief met me poseerden. Rudy werd er wel een beetje zenuwachtig van, dus toen zijn we ermee gestopt.
10 oktober
Hickling Broad
9 oktober
Dissent
Gisteren vertrok ik voor dag en dauw (en in de stromende regen) naar Londen voor een radiointerview bij de BBC. Samen met Rodaan al Galidi, Herman Koch en Onno Blom sprak ik in het programma Free Thinking over Nederlandse literatuur, en een beetje over Het vogelhuis (vanavond om 23 uur op BBC Radio 3, of luister het hier terug). Ik had daarvoor al koffie gedronken met de Engelse uitgever van Dierentalen, in een vegan tentje waar ze ook hondenkoekjes hadden, maar dat terzijde. Na het interview nam ik de trein naar Norwich, waar ik een paar dagen schrijver in residence bij het National Centre for Writing ben, en vanavond geïnterviewd word voor publiek.
Het National Centre for Writing is gevestigd in Dragon Hall, een gebouw uit vijftiende eeuw dat erg mooi gerestaureerd is. Vanochtend was er welkomstkoffiedrinken (nadat er gisteren al een welkomstdiner was) en toen vertelde een van de aanwezigen me dat Norwich van oudsher een stad van verzet is. Hij somde een lijst tegendraadse denkers op. Zoals bijvoorbeeld Julian of Norwich, een religieuze kluizenaar uit de veertiende eeuw, die tegenwoordig gezien wordt als een van de belangrijkste vroege vrouwelijke theologen (ze zag god bijvoorbeeld niet alleen als vader maar ook als moeder). En de joodse dichter Meir ben Elijah (uit 1290), die in het Hebreeuws schreef in een tijd waarin de joden uit Norwich verjaagd werden (dat was na de moord op de jongen William of Norwich, die toegeschreven werd aan de joodse gemeenschap). En Elizabeth Fry, gevangenishervormer die zich inzette voor de afschaffing van de slavernij. En schrijver en journalist Harriet Martineau. Filosoof Thomas Paine is ook nabij Norwich geboren en de universiteit van Norwich, die in de jaren zestig werd opgericht, heeft als slogan 'do differently'. Blijkbaar werden mensen in eerdere tijden soms verbannen en kwamen ze dan in Norwich terecht, een soort uithoek, en was er veel vrijheid van godsdienst, waardoor er nog steeds talloze geloven dicht naast elkaar samenleven. Na het koffiedrinken vertrok ik naar de stad. Ik ging meteen maar langs de kapel van Sint Julian, waar het verschrikkelijk stil was. Naast de kapel was een parkje, net zo stil, met allerlei oude bomen.
8 oktober
De terugkeer van de wilde ganzen
In Japan werd het jaar traditioneel gezien opgedeeld in 24 delen, oftewel sekki, van het begin van de lente tot de grote kou. Die werden weer opgedeeld in drieën, zodat er 72 microseizoenen waren, poëtisch vernoemd naar natuurverschijnselen. Lees ze hier (in het Engels). We zitten nu net in de terugkeer van de wilde ganzen.
7 oktober
De stemming van de dag
De stemming van de dag heeft met regen te maken, met een naderende reis (met het nu nog thuis zijn), met alle mails en klusjes van voor die reis, met de duiven die maar blijven bedelen, het natte park, de straten, met woorden die net niet toereikend zijn en het leunen daarop (ik bedoel: het is geen strijd), met afwachting, tussentijd, regen dus, een ouderwets uitzicht op een natte boom en de geur van winter in de lucht, die altijd opluchting meebrengt.
6 oktober
Ergens woorden voor vinden
1. Ik droomde dat het had gesneeuwd. Ik maakte er foto's van, uit het raam, en schreef daar 'ensilumi' bij ('de eerste sneeuw' in het Fins).
2. Ik las dat woord een paar dagen geleden en het bleef hangen, als een verlangen of vage hoop.
3. Gisteravond ging ik naar een heel slecht toneelstuk over Freud. Er was van alles slecht aan - het feit dat de acteurs de hele tijd schreeuwden, dat Freud op een heel rare manier met zijn patiënten omging, dat zijn ideeën clichématig en voorspelbaar werden overgebracht (alsof het publiek alleen totale dooddoeners snapt), waardoor de relevantie van zijn werk helemaal niet naar voren kwam, dat de personages eendimensionaal waren, maar het ergste was dat het helemaal niets met de Freud die ik uit zijn werk ken te maken had. Er is van alles op Freud aan te merken, maar hij is een goede schrijver, en zijn teksten, bijvoorbeeld de casussen, zouden perfect materiaal voor een voorstelling zijn, in combinatie met wat tussenscènes over zijn leven. Misschien is de boosdoener Sartres tekst, waarop deze voorstelling gebaseerd was, maar die schijnt erg lang te zijn, dus er is geselecteerd.
4. Het is eigenlijk best heftig dat je kinderen op de middelbare school, van veertien of vijftien, Sartre en Camus laat lezen.
5. In de recensies over de voorstelling (twee sterren in de Volkskrant en NRC) werd gesproken van een gemiste kans. Maar die ging over het spel, de personages of de setting, en niet over Freud, wat doet vermoeden dat de recensenten nooit Freud gelezen hebben (het is de vraag of de theatermakers dat wel gedaan hebben).
6. Laten we hopen dat de voorstelling mensen aanmoedigt Freud te lezen. Vanwege de nuance, en omdat veel van wat wij nu voor lief nemen in die tijd uitgevonden werd.
7. Freud was bijvoorbeeld goed in talige interventies in de werkelijkheid, bijvoorbeeld met zijn 'onderbewustzijn' dat er voordien niet was.
7. Verder was het droog toen we naar huis fietsten, en weliswaar bewolkt, maar zonder vermoeden van sneeuw.
5 oktober
5 oktober
Smart little buggers
Vanochtend las ik een stuk over varkens die gereedschap gebruiken. Ze gebruiken o.a. stenen die ze tegen omheiningen duwen om te testen of het schrikdraad is. Lees het hier.
4 oktober
Vera
3 oktober
Drie uur
Vanochtend ontmoette ik een mensje van drie uur oud. Ik had niet lang voor ze geboren werd over haar gedroomd, dat ze een wolfje was. Er is een Mongools herdersvolk dat baby's pas na een week een naam geeft, en in die week kunnen er geen pups in de tent slapen (wat ze normaal wel doen), omdat er dan het risico bestaat dat de zielen van de baby en de pup verwisselen. Na het bezoek fietste ik door een aantal hoosbuien langs een industriegebied naar huis. Onder een brug zat een man sitar te spelen. 's Middags regende het weer een paar keer fel, maar daarna keek ik vanuit een lokaal van de Universiteit Utrecht over die stad uit terwijl de zon donkergrijze wolken deed oplichten. Al die mensen zijn een keer geboren, had mijn zusje eerder gezegd, en ik zag het aan ze, net zoals ik de wereld weer even opnieuw zag, alsof ik de kleine erover wilde vertellen.
2 oktober
Wintersoep
In de winter en trouwens ook in de zomer eet ik graag rode linzensoep. Het recept is heel simpel en heel lekker. Fruit een ui met knoflook, voeg een winterpeen in stukjes (ik snij het redelijk fijn en pureer de soep niet), en paprika/broccoli/een rood pepertje/gember als je daar van houdt/prei/aardappel/wat je verder nog hebt toe, en doe er dan wat kruiden bij - bijvoorbeeld kurkuma en koriander, of een andere kerrievariatie. Voeg water en een (tuinkruiden)bouillonblokje toe, kook tot de groenten beetgaar zijn, en voeg dan gedroogde rode linzen toe. Waarschijnlijk moet er ook extra water bij. Met een dik kwartier zijn de linzen wel gaar (het is goed als ze uit elkaar vallen), maar je kunt het gerust langer laten koken. Ik doe er vaak op het laatst een blikje gepelde tomaten door, of van die geconcentreerde tomatenpuree - maar niet-tomatig is hij ook lekker. Serveer met een paar stevige boterhammen. Met minder water heb je linzencurry, die je goed met rijst kunt eten.
1 oktober
Zwam
1 oktober
Leren hopen
Vandaag staat er weer een column in Trouw, ditmaal over het belang van leren hopen.
