31 december
Het blauwe uur
Dat je niets kunt bewaren is deel van de schoonheid.
31 december
Zomaar een dag in een huisje tegen een heuvel, of: wat mee te nemen naar het volgende jaar / morgen
Hoe het laatste licht van de dag laag tussen de bomen valt, schaduwen trekt, diep en zacht tegelijk.
De geur van vuur (de lucht die ruikt naar wintersportvakanties van vroeger, de kou die te ruiken is).
Kou die in te ademen is.
Je hand in de mijne.
Alles dat nog komt natuurlijk, en het vertrouwen.
31 december
Prelle
31 december
Terugkijken en vooruitkijken en naar het hier en nu kijken
We brengen de laatste dagen van het oude en de eerste van het nieuwe door in een huisje met houten muren en een open haard. Achter ons begint het bos: een paar honderd meter kaarsrechte rijen dennen, daarna hoog gras, struiken en allerlei soorten bomen, niet recht maar waar ze zelf willen staan. Er wonen hier herten, misschien wilde zwijnen, de honden roken het gisteren direct. De grote ramen aan de voorkant van het huisje kijken uit over het dal - velden en takken en bomen bedekt met bevroren rijp, bevroren mist.
In de laatste weken van het jaar dringt dat jaar zich nog extra op: de doden die er waren, mijn nieuwe geliefde (een nieuwe wereld dus), ook het werk, maar het werk is er altijd, tilt me hoe dan ook de dagen door.
Vandaag ben ik gewoon hier.
Mijn hand bleef eerder vanochtend in het prikkeldraad hangen, toen ik het optilde voor de honden; we liepen langs de Ourthe en wilden het bovenste pad nemen. Ik voelde het niet, mijn handen waren te koud. Het is goed dat het hier koud is, dat het winter is (een andere wereld). Drie honden slapen, D ligt op het kussen voor het raam, kijkt uit over de vallei, haar kin op haar armen. Groen, lichter groen, mint, wit. De lucht is fel blauw. Op de heuvel tegenover de onze staat een rij dennen, als voetballers op een rijtje, niet helemaal recht. Het was al met al een heel goed jaar.
30 december
Noordeloos, Waarloos
Olli wilde onderweg eigenlijk het liefst tussen ons in zitten.
29 december
Onderweg bevallen
In Moskou nemen slimme straathonden de metro om naar de markt te gaan. Een vrouwtje vond het ook een goede plek om kindjes te krijgen.
28 december
De duiven
27 december
De kraaien
26 december
Gezellige kerstsalade
Ingrediënten: een paar handen spinazie, 2 handjes gesneden rode kool, 1 sinaasappel, geschild en in plakjes, 1 biet, geschild en in plakjes, 1 appel, in plakjes, een bosui, fijn gesneden, geschaafde amandels. Voor de dressing: meng 1 eetlepel vijgenjam, 3 eetlepels balsamicoazijn en 4 eetlepels olijfolie.
Doe de ingrediënten in een kom, maak er een leuke kerstafbeelding van, dressing erover en de geschaafde amandels bovenop, en klaar is keesje.
25 december
24 december
Indiase bhaji's
Lekkere pannenkoekjes als voor- of bijgerecht, of gewoon als lunch.
Ingrediënten voor 4 personen: 250 gram kikkererwtenmeel, 2 teentjes knoflook, gesnipperd, 2 tl vers geraspte gemberwortel, 2 volle el grofgehakte koriander, 125 gram sojayoghurt, flinke snuf zout, olie om te bakken.
Je maakt ze door de ingrediënten in een bak te gooien en te mengen met 250 ml water, en dan te bakken in de hete olie. Serveer ze met bv tomatensalsa of vegan tzatziki (dat is makkelijk zelf te maken, vervang de yoghurt door sojayoghurt).
23 december
Een ruimte in een ruimte
Aan het eind van het jaar vertragen de dagen zodat we nog even tijd hebben om te begrijpen wat er gebeurd is, voor alles weer verder gaat - wees stil, mis het niet.
22 december
Vredesdienst voor dieren
Lieve allemaal, vanavond is weer de jaarlijkse vredesdienst voor dieren (inclusief mensen), met lezingen, muziek en veganistische hapjes. Het is dit jaar in kerk Vrijburg in Amsterdam. Alle informatie vind je hier.
21 december
Hotel
Een kat op een dak, een deur die niet sluit
Mensen komen binnen, gaan slapen
We bladeren verder, wachten op een wending
(Een man op een dak, een deur die opent)
We leggen koffers op het voeteneinde
Pellen voeten uit hun schoenen
De boom voor het raam is het huis van de duif
Op het dak, van hetzelfde hout als de deur
20 december
Centjes voor de poezen
Je kunt met kerst cadeaus kopen die je niet nodig hebt of te veel geld uitgeven aan bijzonder eten of dure drank, of weet ik wat, maar je kunt ook aan een goed doel geven. Of je kunt allebei doen als je toch geld zat hebt - dat is natuurlijk het mooiste. Zo'n goed doel is bijvoorbeeld de Stichting Amsterdamse Zwerfkatten. De SAZ helpt katten die buiten wonen, en ondersteunt mensen die in de problemen zijn geraakt, of weinig geld hebben, wanneer er wat met hun katten is. Ik neem er op dinsdagmiddag de telefoon op en kan je verzekeren dat het geld goed terecht komt. De mensen die er werken, werken keihard, en het meeste wordt gedaan door vrijwilligers. Je kunt hier een kat sponsoren of gewoon eenmalig doneren. Alvast bedankt namens de katten.
19 december
Herder
1. Iemand van vroeger fietste langs - van 10, misschien 15 jaar geleden, en ze was een vrouw geworden, het soort vrouw dat er altijd al in zat dat ze zou worden, maar dat zo te zien was toch een schok. Het duurde hooguit een seconde trouwens, ze fietste hard.
2. Het zijn best toverachtige dagen, met die mist en dat lichte licht en dan die schemering.
3. Tijd is zoiets vreemds, kan zich zo uitrekken om het verleden het heden in te duwen en zich dan weer terugtrekken, in de dag verdwijnen: we zijn hier, er is niks aan de hand.
4. Ik dacht vandaag veel aan Mo, die hier eerder dit jaar een tijdje woonde. Aan zijn zachte oren en dat hij hier maar even was, lange diepe dagen, machteloos en vol van liefde.
5. De oude vrouw die altijd met een oude zwarte herder loopt, liep vandaag alleen.
18 december
Zomaar een observatie uit het patriarchaat
Voor me fietsten een jongen en een meisje, halverwege de twintig, welgesteld. Het was druk in de stad, we slalomden om toeristen, bakfietsen en trage mensen heen. Na het Spui kwamen we terecht in een kuddetje Engelsen op huurfietsen. De jongen prikte even fel met zijn vingers in de lucht richting het dijbeen van het meisje, een teken dat ik meteen begreep. Het drukte 'ga opzij' uit, en tegelijkertijd 'jij bent mijn eigendom'. Dat laatste zat in de felheid, de woordeloosheid, en in haar reactie, ze gaf meteen volledig gehoor aan wat hij vroeg.
17 december
Schemer
Het zijn mooie dagen, traag, het jaar slaapt misschien al bijna. Gisteren trok het grijs aan het eind van de dag op, schemer tekende een lijn in de lucht: blauw onder, roze boven. Ik liep op dat moment in het park, en jongens gooiden vuurwerk. Een medehondenmens ging erop af, maar voor Olli was het kwaad al geschied: paniek, staart tussen de benen, proberen plat over de grond zo snel mogelijk naar huis te komen. Later die avond schrok hij weer, we stonden op een groot schoolplein waar de jonge honden nog even konden rennen. Hij wilde alleen maar naar huis. Thuis kan voor hem nu twee dingen betekenen, het hare en dat van ons; in het laatste zijn we meer thuis, maar die dingen verschuiven. Er is de laatste tijd zoveel verschoven (dat is natuurlijk de belangrijkste functie van tijd: het maakt verschuiven mogelijk). Woorden geven houvast, daarom denken mensen ook zo graag dat hun betekenis eenduidig is, terwijl die steeds verandert. Terwijl wij betekenis maken en veranderen. Wij: ook zoiets dat aan verandering onderhevig is. Eerst hoorde Putih daarbij, nu zijn we zonder hem - ik denk altijd aan hem, Olli soms. Ook dat is iets van het einde van het jaar, tellen wie er wel en niet is, en dankbaar zijn, en verdrietig - dat kan best samen, zo is het natuurlijk meestal.
16 december
Wat mooie/goeie dingen
Patti Smith zong bij de uitreiking van de Nobelprijs, en schreef erover.
Madonna over feminisme (en zichzelf).
Een hondenhiphopplaat van Jeff Sebo / Dog Year.
Plankton met een mooi liedje van Anohni.
Een weblog in ruste over dieren die graag opgegeten worden.
15 december
Regels en dieren
Afgelopen weekend stond er een interview met me in het Parool. Je kunt het online lezen, en wel hier: deel 1 en deel 2.
14 december
Omgekeerd vallen
13 december
Kerstgedachte
In Nederland worden er dagelijks een miljoen niet-menselijke dieren gedood voor voedsel (zoals hun vlees, eieren, melk, etc). De overgrote meerderheid van hen komt uit de vee-industrie en heeft dus naast een rotleven te maken met stressvolle transporten en problemen bij het slachten (zoals onvoldoende verdoving of hardhandige behandelingen - pijnloos slachten bestaat trouwens niet). Wij kunnen ons bij een miljoen weinig voorstellen, mensen kunnen niet op die schaal denken - stel je een kamer met dieren voor, en nog een, en daarachter nog een, het huizenblok aan de overkant, de stad waarin je woont.
Achter het woord 'dieren' zitten talloze individuen, met hun eigen persoonlijkheid, gevoel, gedachten, pijn, angst, soms hoop en liefde. Andere dieren hebben culturen, talen, kunnen nadenken over de toekomst en het verleden. Ze gaan relaties aan met elkaar en soms met ons, die betekenis voor ze hebben. Misschien ken je zelf een hond of een kat, en kun je het innerlijke leven van een ander dier zo leren begrijpen. Vissen, eenden, konijnen, varkens, koeien, kippen en al die anderen zijn net zo belangrijk - het is toeval als welke soort je geboren wordt. Ze hebben alleen niemand die ze helpt.
Mensen denken dat veganisme extreem is, maar het is neutraal - het is het niet schaden van anderen, of zo min mogelijk schaden: we zijn altijd verwikkeld in praktijken die anderen (mens en dier) uitbuiten en het beste wat we kunnen doen is proberen onszelf steeds te verbeteren. Dat kan jij ook. Je kunt als je dieren eet minder dieren eten, als je vegetariër bent een paar dagen per week veganistisch eten, als je veganist bent je uitspreken, vrijwilligerswerk doen, en ga zo maar door. Je kunt er met kerst voor kiezen een keer plantaardig te eten, en je vrienden en familie te vertellen waarom. Er zijn op internet genoeg feiten en filmpjes te vinden. Al help je maar een dier - dat is de hele wereld.
12 december
Aaien
Ik leef sinds eind augustus samen met een hond samen die niet geaaid wil worden. Ze vindt het eng en ziet de aanval als de beste verdediging. Er zijn mensen die dat gewoon respecteren, maar er zijn ook best veel mensen (vooral mannen) die daar moeite mee hebben. Die vallen in grofweg drie categorieën: degenen die haar ineens aaien zonder het te vragen, degenen die als ze dan gromt nog doorgaan met aaien, en degenen die daar bovenop met mij in discussie gaan ('ik ben heel goed met honden', 'ik heb zelf honden', 'ze moet het gewoon leren'). De eerste categorie bedoelt het meestal niet slecht en respecteert haar ruimte verder als ik vertel hoe het werkt, maar toch is het vervelend, omdat Doris het echt niet wil en het voor haar onveilig is (wat leidt tot grommen). De tweede categorie is nog vervelender, omdat dooraaien tot de situatie kan leiden waarin ze haar tanden laat zien of wil bijten, en mensen niet begrijpen dat zij degenen zijn die dat dan uitlokken, terwijl zij op deze manier haar grenzen aangeeft. De derde categorie is grenzeloos - die mensen denken dat ze recht hebben om een hond te aaien. Zo denken sommige mannen ook dat ze aan vrouwen mogen zitten, en denken veel mensen dat ze het recht hebben om dieren te doden en op te eten. Voor Doris moet ik misschien een geel sjaaltje kopen, ik weet alleen niet of dat zal helpen, omdat maar weinigen weten wat het betekent.
11 december
10 december
December
Wij zien alleen de bomen naast het spoor, gras, en een rij bomen in de verte, wat daarna komt is opgenomen door de mist. Niet wij, trouwens, ik, jij slaapt, met je hoofd op je hand. Tegenover ons zit een man met lang grijs haar en een lange baard, naast hem ligt een klein zwart hondje. Het hondje is vals, vertelde de man; hij slaapt nu en van valsigheid is weinig te merken. De lucht is grijs, vochtig, dik genoeg om huizen op te nemen. Het is mooi weer, zei je eerder, en dat vind ik ook - jij vindt trouwens al het weer mooi. De middag loopt al bijna ten einde, straks gaat het schemeren. Het hondje gaat plat op zijn zij liggen zonder zijn ogen open te doen. De man met de baard sukkelt nu ook in slaap, met zijn armen over elkaar. Dat is een van de manieren waarop we onszelf kunnen vasthouden. De bomen zijn zwart, de takken hard zo tegen het grijs. We zijn nog op de heenweg, buiten zijn de weilanden eindeloos.
9 december
En daar stond ik dan, het mistte en het werd maar langzaam licht
9 december
In het park
Voor Vegan Amsterdam werd ik geïnterviewd over de rol van filosofie in dierenactivisme, veganisme, literatuur en filosofie, enzovoort. Hond Doris speelt een gastrol. Je kunt de video hier zien.
8 december
Beelden
De fotograaf woonde bij mijn geliefde om de hoek. Dat is vlakbij het park, en omdat er foto's van honden in de kast stonden vroeg ik of ze zelf een hond had. 'Ja,' zei ze. 'Die is nu in Spanje met mijn vader.' Ze vertelde dat het een Afghaanse hazewind is, en die hond ken ik - toen Olli er net was liep ik altijd samen met hem en zijn mens. 'Dat is mijn moeder,' zei de fotograaf. 'Ze is vorig jaar doodgegaan.' Ik stond voor een scherm, zij stond op het balkon met de deur open, zodat we daglicht hadden. 'Daar zijn de duiven weer,' zei ze. Op het balkon aan de andere kant van de binnentuin zette een vrouw haar vuilnis buiten. Ze bleef lang staan om naar ons te kijken. We praatten over haar moeder, een open vrouw, Spaans, expressief. Ik kende haar alleen uit het park, mocht haar graag. En daarna praatten we over hoe verdriet werkt, over verlies, over verder gaan. Ze maakte ook een foto van me, het duurde allemaal misschien maar twintig minuten.
Onderweg naar huis ging ik langs de supermarkt, waar ik een van de buurvrouwen van Cupido tegenkwam. Cupido is een uit de kluiten gewassen chihuahua van zestien, en het gaat niet zo goed met hem. Ze gaan vandaag met hem naar de dierenarts, om halfdrie. We stonden bij het brood, ze vertelde dat hij alles liet lopen, dat hij overal tegenaan liep. 'Je moet er niet aan denken,' zei ze. Haar ogen werden rood.
Thuis zaten de honden op me te wachten, een lief en een stout, ik had kluiven voor ze gekocht, die vielen goed in de smaak.
7 december
Zachtjes wuiven, de dag is nog jong
6 december
Over de relatie tussen het vangen van tijd en het vangen van licht
5 december
Wilde lezing
Morgen is er in de Universiteitsbibliotheek van de UvA (Singel, Amsterdam) een lezing van Christopher Preston die ik namens de OSZW werkgroep milieufilosofie organiseer. Het gaat over of er nog wildheid te vinden is in het Antropoceen, het tijdperk waarin we nu leven en dat door menselijk handelen gedomineerd wordt. Lees hier meer, er is nog ruimte.
4 december
Poëzie in Osdorp
3 december
Een van de plantjes in het kleine kamertje
2 december
Tip 2
Voor de menstruerende mensen onder u: naast maandverband en tampons zijn er heden ten dage ook zogenaamde menstruatiecups op de markt, plastic cupjes die te hergebruiken zijn. Beter voor het milieu, hygiënischer, het zit fijner, en het is goedkoper - met een zo'n ding doe je jaren. Google op menstruatiecup en schaf er eentje aan, je zult er geen spijt van hebben.
1 december
Tip
Op haar weblog schrijft Elke Geurts prachtige stukjes over haar scheiding. Lees ze hier.
