31 augustus
Praatje Verwerelden
Goedemiddag lieve aanwezigen,
Bedankt voor jullie komst.
Ik denk de laatste tijd veel aan Pauline Oliveros, een componist van experimentele muziek en accordeonist, die een deel van haar leven wijdde aan wat ze deep listening noemt. Eind jaren zestig verhuisde ze van San Francisco naar San Diego om daar aan de universiteit te werken, en daar stuitte ze op een samenbalsel van politieke wanhoop – Kennedy werd vermoord, de Vietnamoorlog was aan de gang, er waren heftige studentenprotesten. Ze reageerde daarop door naar binnen te treden, begon te werken aan wat later haar ‘Sonic meditations’ zouden worden, en verbond luisteren met helen en genezen. Ze speelde bijvoorbeeld een jaar lang maar 1 toon op de accordeon, de A. Jullie kennen misschien haar lange drone-achtige composities waarin maar heel weinig verschuift, die een toestand opwekken, daarnaar luisteren vraagt om deep listening en wekt het op. Maar diep luisteren is ook een commitment in het dagelijks leven, een levenshouding. Luisteren is in deze context niet passief, het is juist noodzakelijk om je houding te kunnen bepalen, ook je politieke houding, en om als jezelf door het leven te kunnen gaan (Oliveros was ook actief in de vrouwenbeweging).
We bevinden ons nu ook in een crisis, of allerlei crisissen, waarvan die die de natuurlijke wereld betreft misschien het urgentst is (en waarvan de oorzaken verbonden zijn met die van de andere crisissen, maar daarop ingaan voert hier te ver). Die te lijf gaan vereist actie, maar om te weten welke richting die moet nemen moeten we die natuurlijke wereld op een nieuwe manier leren kennen. Dat betekent dat we goed moeten luisteren (en onder luisteren versta ik ook kijken, etc).
Arturo Escobar, een antropoloog, schrijft dat we toe moeten naar een pluriversum. Daarmee bedoelt hij een wereldbeeld dat rekening houdt met het feit dat er verschillende wereldbeelden zijn. Hij denkt, en dat ben ik wel met hem eens, dat ons westerse wereldbeeld, dat scherpt afbakent waar de mens begint en de rest van de wereld begint, dat de rede als zaligmakend ziet – hij pleit in contrast daarmee voor een soort voeldenken – dat dat idee van de mens onze problemen veroorzaakt heeft en niet kan oplossen. Maar er zijn ook menselijke culturen die een ander wereldbeeld hebben, de wereld op een andere manier leren kennen, zich anders positioneren. Die bieden wellicht een betere lens om onszelf opnieuw uit te vinden. In aanvulling op Escobar lijkt me dat er ook allerlei dierenwerelden en plantwerelden zijn, soms verbonden met de menselijke, soms micro- zoals van de kikkers hier en soms macro- zoals van de trekvogels (de spreeuwen zijn hier bijvoorbeeld net weer teruggekeerd). Ook daar zijn andere ideeën over samenleven, andere vormen van kennis te vinden.
Kennis en macht zijn zoals Foucault steeds benadrukte met elkaar verweven. Onze manier van kennis over de natuurlijke wereld verwerven gebeurt vaak van bovenaf. Letterlijk: als we een tuin zien, dan brengen we die op een abstracte manier in kaart, we beoordelen wat bruikbaar is en wat niet, wat mooi is en wat niet. Dat volgt uit het idee dat wij dat mogen, de macht ertoe hebben, en het versterkt onze macht (Escobar: groot is niet per se machtig). Grasmaaien is al een manier om je stempel op een habitat te drukken.
Ik kwam hier in februari wonen. De tuin leek helemaal kaal, de woningstichting had alles weggemaaid en omgehakt, op de struik achterin na. Ik kwam er al snel achter dat er allerlei dieren woonden – kikkers en padden en slakken en mieren. En wilde eigenlijk van hun weten hoe ik deze tuin moet beheren. Sindsdien is er van alles opgekomen, behalve brandnetels en bramen haal ik weinig weg. Ik heb het een en ander aangeplant, veel daarvan is opgegeten door de slakken of overgroeid. Ondertussen gebruiken de honden de tuin op hun manier. Zeker Olli heeft daar sterke ideeën over.
Deze tentoonstelling is deel van dit onderzoek: hoe moeten we nou eigenlijk kijken en luisteren naar wat er om ons heen gebeurt, waar richten we onze aandacht op? Ik ben trots en blij om dit samen met Gijsje Heemskerk te doen, en vereerd dat de andere kunstenaars meewerken. Semâ Bekirovic werkt aan een project met DDR-standbeelden en kinderen in Duitsland dus die kan er helaas niet bij zijn; Miek Zwamborn en Rutger Emmelkamp hebben een werk opgestuurd, daarover later meer, zij wonen en werken op een Schots eiland en kunnen hier niet heen reizen. Maar Verwerelden gaat ook over wat ver weg is en wat dichtbij, over schaal en formaat, en over samenwerken op nieuwe manieren in een tijd waarin we afstand moeten bewaren. Marit Mihklepp en Piyojo oftewel Rik Möhlmann spelen hier vanmiddag, die wil ik ook vast van harte bedanken. En Olli Meijer, de kuilengraver, en Wiske Heemskerk, die nu bezig is met een performance in de plantenbak. En tot slot uzelf natuurlijk. Wij bieden u alleen maar een beginnetje, een opening, het is onze hoop dat u hier vandaag maar ook daarna verder gaat met kijken en luisteren naar wat er allemaal is, om voorbij de oude hiërarchieën contact te maken en ons opnieuw te wortelen.
30 augustus
Verwerelden
Vanmiddag vond de eerste versie van Verwerelden plaats, een onderzoek/tentoonstelling/weblog naar en over je verbinden met de andere werelden die om en in de standaard menselijke huizen. Op uitnodiging vanwege corona en omdat het in mijn tuin gebeurde. Er werd geluisterd en gepraat, honden en slakken droegen hun steentje bij. En soms werden mensen even planten, zoals Marit Mihklepp op de foto hierboven.
29 augustus
Dieren, klimaat en gezondheid
Samen met Charlotte Blattner en Kathrin Herrmann organiseer ik een zesdelige serie webinars over dieren, klimaat en gezondheid. Het gaat om online bijeenkomsten via zoom - in het Engels, want met een internationaal gezelschap - die gratis toegankelijk zijn. Voor de eerste is de registratie al geopend. We hebben een website waar alle informatie op te vinden is. Die vind je hier. Het gaat ongeveer hierom: Be it the COVID-19 crisis, the sixth mass extinction, or the ongoing collapse of the world’s climate: Our relations with other animals, the way we treat our environment, and our attitudes toward global health are urgently in need of change. Although there is merit in studying these phenomena in isolation, we, the organizing team behind the webinar series “Animals, Climate Change and Global Health”, believe that they are intimately connected, have common causes, and often mutually reinforce one another. Door de coronapandemie is nog duidelijker geworden dat deze zaken met elkaar verbonden zijn maar er wordt binnen en buiten de academische wereld nog te weinig samen nagedacht - veel gebeurt op eilanden. Deel deze bijeenkomsten vooral met geïnteresseerden: er staat nogal wat op het spel dus het is fijn als zoveel mogelijk mensen meedenken.
28 augustus
Kijk eens wat mooi
De Sonic Meditations van Pauline Oliveros staan gewoon online. Hier.
27 augustus
Doris en de zwaluwen
26 augustus
Wormen hebben meer macht dan je denkt
Er zijn wat wormen met mensen meegelift naar het poolgebied, waar ze de aarde momenteel te vruchtbaar maken. Lees het hele verhaal hier.
25 augustus
Kikker- en paddenupdate
Elke ochtend na het ontbijt maken Doris en ik een rondje langs de putten. Tot dusver hebben we zo'n 112 kikkers en padden gered. Soms drijft er een dode pad in een put, soms duikt een kikker dagenlang weg. Maar meestal vis ik ze er zo uit - ik heb er ondertussen een techniek voor. Laatst vroeg een vrouw waar ik mee bezig was. 'Maar er zijn er dan ook heel veel,' zei ze. 'Er zijn ook heel veel mensen,' zei ik. Daar gaf ze geen antwoord op.
24 augustus
23 augustus
Verwerelden
Er staan allerlei nieuwe blogposts op Verwerelden, check het hier.
22 augustus
Zelfs al zou ik bestaan, dan nog lijkt het me problematisch over mij te schrijven als iemand die echt bestaat.
21 augustus
Alle huizen
Alle huizen zijn herinneringen aan wie er eerder was voor de juiste persoon, ook als diegene er nooit meer langskomt, er nooit meer aan denkt, de gedachte gebouwen staan in de stenen te wachten, blijven als die stenen gebouwen verdwenen zijn, misschien tot er niemand meer is om aan ze te denken, misschien ook daarna nog.
20 augustus
Boeddha
Een van de opvallende karakteristieken van het dorp waar de honden, de muizen en ik tegenwoordig wonen is de grote hoeveelheid Boeddhabeelden, zeker in relatie tot het aantal praktiserende boeddhisten. Ik schat dat minstens dertig procent van de huishoudens een of meerdere Boeddha's in huis of tuin heeft staan, terwijl er in het totale dorp hooguit zes boeddhisten wonen (ik denk eerlijk gezegd dat het er minder dan zes zijn). Ze worden vaak gecombineerd met grote glazen vazen in de vensterbank waarin kerstballen geplaatst worden, of appels. (Uit betrouwbare bron hoorde ik dat dit ook in dorpen op andere plekken in het land in is.) En met stenen plaatsjes voor het huis, de crematoriumlook. Wat beweegt mensen deze beelden te plaatsen? Ik denk niet dat de overwegingen esthetisch of spiritueel van aard zijn.
19 augustus
19 augustus
Een man schreeuwt uit het raam naar een duif
Het is de laatste hete avond. In het gebouw waar jongeren wonen opent iemand op de bovenste verdieping een raam. Een duif vliegt weg. ‘Ga maar,’ schreeuwt een mannenstem. ‘Ga maar naar die homo’s. Homo’s houden van dieren. Ga weg. Ga naar die homo’s. Ga naar die Hollanders. Die kankerhollanders. Ga weg. Ga naar die Hollanders. Die kankerhollanders.’ De honden en ik passeren een meisje van een jaar of vijftien. Ze is wit en maakt oogcontact, de stem jaagt haar angst aan. Ik kijk zo geruststellend mogelijk terwijl de man verder schreeuwt. ‘Die kankerhollanders zijn allemaal racistisch.’ Ik pak een klein padje van de straat, die zijn de laatste dagen weer aan de wandel, en zet haar of hem in een tuin. De man blijft schreeuwen, wij lopen langzaam verder, de duif is allang weg.
18 augustus
Nou en?
Tijd voor Trouw: vandaag gaat mijn column over Nam June Paik, Ali Smiths Zomer, en de eeuwige hitte.
17 augustus
Kluitje
17 augustus
Boswee
Op Mubi zag ik The tree house, een film van de jonge Vietnamese regisseur Truong Minh Quý. De film is een visueel essay, poëtisch en associatief, een combinatie van documentaire over de Vietnamese inheemse bevolking en 'thuis', en een reflectie daarop. Over herinneringen en tijd, en bewaren van wat verdwijnt. Bijvoorbeeld door het bouwen van dodenhuisjes om in te rouwen en voor de geest van de overledene te zorgen door die eten te brengen. Er komen ook mensen in voor die in het bos woonden (en in grotten), en die als ze later in een huis wonen last hebben van forest sickness.
16 augustus
15 augustus
Performance animals
Ik werd geïnterviewd voor het blog Performance philosophy and animals. Lees het hier.
14 augustus
Dingen waar ik een beetje om moet lachen en een beetje om moet huilen
1. Er lag een grote spin op de grond. Ik zag deze spin al eerder lopen en hij of zij was niet helemaal lekker. De spin lag precies op Olli’s plekje. Olli liep naar zijn plekje, ontdekte de spin, snuffelde er van een afstandje aan met zijn oren naar voren, en ging heel voorzichtig iets verderop liggen.
2. In de straat hierachter heeft iemand een afbeelding van een nee-neesticker uitgeprint en met lijm op de voordeur geplakt.
3. Een meisje van dertien bezoekt voor de tweede keer in haar leven een museum (het Stedelijk). Ze heeft een uitgesproken smaak en als ik haar vraag waarom ze een bepaalde foto mooi vindt, zegt ze ‘de lichtval.’
4. Tijdens het oefenen vroeg ik Doris of ze om de struik wilde rennen. Ze dacht dat ik vroeg of ze op de struik wilde gaan staan, dus dat probeerde ze, ook al wist ze al dat het niet kon.
5. Hond V. loopt 's avonds laat altijd hetzelfde rondje met haar mens. In een bepaalde straat liggen in een bepaalde tuin stukjes appel klaar - V. is een alleseter, maar de meeste honden houden wel van appel. Die stukjes appel liggen daar waarschijnlijk voor de vogels, en waarschijnlijk denkt degene die ze daar neerlegt dat de vogels heel goed eten, want elke dag zijn ze schoon op.
13 augustus
Wc-rollen zijn favoriet
12 augustus
Het heeft ook iets van een gebed
Ik bezoek steeds weerwebsites in de hoop dat het gaat regenen.
11 augustus
Performance
George W. Bush brengt een boek uit met olieverfschilderijen van immigranten. Eerder schilderde hij al gewonde veteranen, en staatshoofden (het schilderij van Poetin is erg treffend). Dit gaat veel verder dan een hobby, en ik denk dat hij eigenlijk performancekunstenaar is. Het eerste deel van de performance was het presidentschap, het tweede deel de schilderijen. Misschien komt er nog een derde deel, ik ben benieuwd.
10 augustus
Landkaart
9 augustus
Landkaart 2
8 augustus
Landkaart 3
7 augustus
Nieuwe landkaarten
Het artikel dat ik een tijdje terug voor Metropolis M schreef is nu ook online te lezen.
6 augustus
Aankondiging
Gisteravond zijn er tien ex-laboratoriummuizen bij de honden en mij komen wonen. Foto's van het olijke tiental volgen (ze liggen nu te slapen). De muizen zijn gered door Animal Rights, in samenwerking met de Universiteit Utrecht en de Haagse knaagdierenopvang Het Knagertje (alwaar een paar groepjes collega's van ze ook te adopteren zijn). Deze muizen zijn niet gebruikt in experimenten, ze zijn over en zouden anders doodgemaakt worden.
5 augustus
Wat lukrakre boekentips
Pluriversal Politics van Arturo Escobar. In dit boek onderzoekt antropoloog Escobar welke andere vormen van mogelijk en dus welke werelden verstopt zitten achter ons dominante wereldbeeld. In de context van Latijns Amerika schrijft hij over diepe relationaliteit, gemeenschap en autonomie. Ik ben nog niet zo ver maar het klopt.
Summer van Ali Smith! Maar lees eerst Herst, Winter, Lente. Beste quadrilogie van de eeuw.
Zettel van Wittgenstein - met name het laatste deel, over de filosofie, is mooi.
Tove Jansson - Art in Nature. Niet zo goed als Fair Play maar toch fijne stille verhalen.
De lichtende kamer van Roland Barthes. Over kijken en zien, fotografie en familie.
4 augustus
Kunst en het web
Vandaag staat er weer een column in Trouw, over het vangen van beelden en het net.
3 augustus
Losers
In het dorp waar ik woon houden de mannen van vissen. Dat is voor de vissen minder leuk, en dus maakte ik stickers van bovenstaande afbeelding. Je kunt de afbeelding zelf ook verspreiden, hij is hier te downloaden.
2 augustus
Verwerelden
Hier.
1 augustus
Een andere taal
Ik leer momenteel Duits met behulp van de LOI en Wittgenstein. Bij de LOI draait het allemaal om de familie Krull, een haast fundamentalistisch normaal gezin waarin de vrouw naast haar deeltijdbaan koffiedrinkt in de stad en het huishouden doet, en de man op kantoor werkt en in huis klust. Met hun drie kinderen wonen ze in een wereld die alleen door witte mensen bevolkt wordt en waar homoseksualiteit onzichtbaar is. In de tweetalige uitgave van Wittgensteins Zettel gaat het om de werking van taal, kennis, het vormen van oordelen. Die wereld is voor mij vertrouwder maar van de LOI leer ik weer meer over de naamvallen. Ook hier komen de verschillende werelden (zie gisteren) goed van pas.
